Discover Georgia in 13 minutes

 
 იხილეთ ქართველი ბიჭის 13 წთ-იანი მოკლე ფილმი საქართველოზე, რომელიც ბევრ უცნობ და ლამაზ ადგილებს გვიჩვენებს ჩვენი სამშობლოდან.
   

   One young Georgian man just show us a very beautiful and uknown places in our country. Check it :)

საქართველოს ტურისტული გზამკვლევები

ეს გზამკვლევები დაეხმარება ყველას, ვისაც აინტერესებს საქართველო. გარდა ამისა, თუ გყავთ უცხოელი მეგობარი, რომელსაც აინტერესებს ჩვენი ქვეყნის გაცნობა, შეგიძლიათ გაუზიაროთ :) გისურვებთ წარმატებებს :))good luck :))


tourism general Georgia
adventure in Georgia
food and wine in Georgia
culture in Georgia
summer in Georgia
winter in Georgia
Georgia - map
http://www.apa.gov.ge/
http://www.heritagesites.ge/

საქართველო

საქართველო — სახელმწიფო ევრაზიაში, კავკასიაში, შავი ზღვის აღმოსავლეთ სანაპიროზე. ესაზღვრება ჩრდილოეთიდანრუსეთი, სამხრეთიდან თურქეთი და სომხეთი, და სამხრეთ-აღმოსავლეთიდან აზერბაიჯანი. ტრანსკონტინენტური ქვეყანა სამხრეთაღმოსავლეთ ევროპისა და დასავლეთ აზიის გასაყარზე მდებარეობს, თუმცა სოციოპოლიტიკურად და კულტურულად ევროპის ნაწილია.
ქვეყნის სახელწოდება „საქართველო“ მომდინარეობს „ქართ“ ძირისაგან, რაც უძველეს სატომო სახელს „ქართუ, კარდუ, ხალდუ“-ს უკავშირდება. 1918—1921 წლებში იწოდებოდა „საქართველოს დემოკრატიულ რესპუბლიკად“, 1990—1995 წლებში — „საქართველოს რესპუბლიკა“-დ. ქვეყნის საერთაშორისო კოდია - GE.

საქართველო ევროპისა და აზიის გასაყარზე, კერძოდ, კავკასიაში მდებარეობს. დასავლეთიდან მას ესაზღვრება შავი ზღვა, ჩრდილოეთით — რუსეთის ფედერაცია, სამხრეთ-აღმოსავლეთით — აზერბაიჯანი, სამხრეთით — სომხეთი და თურქეთი.

საქართველო იმ უძველეს სატრანსპორტო გზაჯვარედინზე მდებარეობს, რომელიც აკავშირებდა და აკავშირებს ჩრდილოეთისა და სამხრეთის, დასავლეთისა და აღმოასვლეთის ქვეყნებს. სწორედ მასზე გადიოდა ევროპა -აზიის დამაკავშირებელი სატრანსპორტო მაგისტრალი - ძველი აბრეშუმის გზა.
საქართველო შავი ზღვით უკავშირდება შავიზღვისპირეთის ქვეყნებს, ხოლო ბოსფორისა და დარდანელის სრუტეებით - ხმელთაშუა ზღვის აუზის ქვეყნებს; გიბრალტარის სრუტით შესაძლებელია კავშირი მთელს მსოფლიოსთან, მდინარე დუნაის მეშვეობით კი - აღმოსავლეთ და ცენტრალურ ევროპის ქვეყნებთან.
საქართველო ჩ.გ. 41o071 და 43o351 და ა.გ. 40o041 და 46o441-ს შორის მდებარეობს.
გეოტექტონიკური თვალსაზრისით, საქართველოს ალპურ-ჰიმალაური დანაოჭების ვრცელ სარტყელში ცენტრალური მდებარეობა უკავია. იგი იწყება ატლანტის ოკეანისსანაპიროებიდან და მოიცავს ხმელთაშუა და შავი ზღვების მიმდებარე მთიან ნაწილებს, წინა აზიასა და ჰიმალაის მთიანეთს.
ცნობილია, რომ სუბტროპიკულ და ზომიერ კლიმატურ სარტყლებს შორის საზვარი მიუყვება კავკასიონის მთავარ წყალგამყოფ ქედს, რის გამოც საქართველო მდებარეობს სუბტროპიკულ კლიმატური სარტყლის უკიდურეს ჩრდილო ნაწილში.
საქართველოში ჩამოყალიბებულია სუბტროპიკული კლიმატური სარტყლის ჰავის თითქმის ყველა ტიპი - ნოტიო სუბტროპიკული, ზომიერად ნოტიო, ზომიერად მშრალი და მშრალი-კონტინენტური. ეს განპირობებულია მისი სუბტროპიკულ და ზომიერ კლიმატური სარტლების მიჯნაზე მდებარეობით, ასევე ბუნებრივი ბარიერების - კავკასიონისა და სამხრეთ მთიანეთის არსებობითა და შავი ზღვის გავლენით.
ეკონომიკურ-გეოგრაფიული თვალსაზრისით, საქართველო ევროპისა და აზიის შესაყარზე მდებარეობს და ოდითგან დასავლეთისა და აღმოსავლეთის ცივილიზაციების დამაკავშირებელ ხიდს წარმოადგენდა, შავიზღვისპირა მდებარეობა კი მას დიდ უპირატესობას ანიჭებს სამხრეთ კავკასიის სხვა სახელმწიფოებთან (აზერბაიჯანი და სომხეთი) შედარებით.
საქართველოს ევროპასა და აზიას შორის მდებარეობის შესახებ რამდენიმე მოსაზრება არსებობს:
ა) თუ ევროპასა და აზიას შორის საზღვარს ყუმა-მანიჩის ღრუმლზე გავატარებთ, მაშინ საქართველო აზიაში მდებარეობს.
ბ) ძვ.წ მე-5 საუკუნეში მცხოვრები ბერძენი ისტორიკოსი და გეოგრაფი ჰეროდოტე ევროპასა და აზიას შორის საზღვარს მდინარეებზე-რიონსა და მტკვარზე ატარებდა. ამ შეხედულებით საქართველოს ნაწილი ევროპაში ხვდება, ნაწილი კი-აზიაში
გ) თუ ევროპასა და აზიას შორის საზღვარს საქართველოს,სომხეთისა და აზერბაიჯანის სახელმწიფო საზღვრებზე გავატარებთ (თურქეთთან და ირანთან), მაშინ საქართველო და მთლიანად კავკასია ევროპაში ხვდება.
დ) რადგანაც კავკასიაში უფრო ევროპული ტიპის ლანდშაფტები ჭარბობს(კავკასიის ბუნება ევრობის ბუნებას ემსგავსება), ამიტომ საქართველო ევროპაშია.
ე) ისტორიის,ტრადიციებისა და რელიგიის გათვალისწინებით საქართველო ევროპას ეკუთვნის.
ვ) თუ საზღვრებს კლიმატური თავისებურებებიდან გამომდინარე კავკასიონის მთავარ წყალგამყოფ ქედზე გავატარებთ, მაშინ საქართველო აზიაში მოხვდება.
საქართველოს სატრანსპორტო-გეოგრაფიული მდებარეობა ამჟამად მეტად ხელსაყრელია. საბჭოთა კავშირში ყოფნისას იგი სატრანსპორტო "ჩიხში" იყო და მსოფლიოს ქვეყნებთან ურთიერთობა მხოლოდ მოსკოვის გავლით ხორციელდებოდა. დამოუკიდებლობის მოპოვების შემდეგ ქვეყანამ პრაქტიკულად სატრანსპორტო გზაჯვარედინის ფუნქცია შეიძინა.
ტერიტორია: ქვეყნის ფართობი შეადგენს 69.700 კვ. კმ-ს, საზღვრების სიგრძე — 1771 კმ-ს, მათ შორის სახმელეთო — 1.461 კმ (სომხეთი 164, აზერბაიჯანი 322, რუსეთი 723, თურქეთი 252) და საზღვაო — 310 კმ.
ბუნება: ქვეყნის ტერიტორია ძირითადად მთებს უკავია, ბუნება მრავალფეროვანია — სუბტროპიკებიდან კავკასიონის მყინვარებამდე; უმაღლესი მწვერვალია მთა შხარა 5.068 მ, უდაბლესი წერტილი — შავი ზღვა (0 მ); სახნავ-სათესი მიწა — 16 %, საძოვრები — 25 %, ტყეები — 34 %. მთავარი მდინარეები მტკვარი და რიონი.
ბუნებრივი რესურსები: ტყეები, ჰიდროენერგია, მანგანუმი, რკინის მადანი, სპილენძი, ქვანახშირის და ნავთობის მცირე მარაგი; მთისა და ზღვის კლიმატური კურორტები.
საწვავი
ნავთობი-სამგორ პატარძეული,თბილისის მიდამოები, სუფსა
ნახშირი-ტყიბული,ტყვარჩელი
მურანახშირი-ახალციხე
ტორფი-კოლხეთის დაბლობი, ფოთთან
ლითონები
რკინა-ქვემო ქართლი(ბოლნისი)
მანგანუმი-ჭიათურა
სპილენძი-ბოლნისი
ტყვია_თუთია - ბოლნისი
ტყვია_თუთია_ბარიტი - ბოლნისი
დარიშხანი-სვანეთი,რაჭა
ვერცხლის წყალი-რაჭა,აფხაზეთი
საშენი და სხვა მასალა
საცემენტე მასალა-კასპი
თაბაშირი-სამეგრელო,ახალციხე
მარმარილო-კახეთი,აფხაზეთი
ტუფი-ბოლნისი,იმერეთი,შიდა ქართლი
მინერალური წყლები და სხვა
მინერალური წყლები-თითქმის ყველა რეგიონში
თერმული წყლები-სამეგრელო(მენჯი),იმერეთი(წყალტუბო)
სამკურნალო ტალახი-ახტალა(კახეთი)

დღევანდელი ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული დაყოფით საქართველოში 2 ავტონომიური რესპუბლიკა, 64 მუნიციპალიტეტი და 5 თვითმმართველი ქალაქი, მათ შორის, დედაქალაქი თბილისია. კონსტიტუციის თანახმად ქვეყნის სახელმწიფო-ტერიტორიული მოწყობა უნდა განისაზღვროს საქართველოს მთელ ტერიტორიაზე ცენტრალური ხელისუფლების იურისდიქციის აღდგენის შემდეგ.

მოსახლეობის რაოდენობის დადგენა მოსახლეობის საყოველთაო აღწერის საშუალებით ხდება. XX საუკუნეში საქართველოში 6 ასეთი აღწერა ჩატარდა (პირველი - 1926 წელ, უკანასკნელი 1989 წელს). დამოუკიდებელ საქართველოში მოსახლეობის პირველი აღწერა 2002 წლის იანვარს ჩატარდა.
1989 წლის აღწერით საქართველოს მოსახლეობა 5,443,000 კაცი იყო, 2002 წლისათვის კი 4,601,500. როგორც ჩანს, 13 წლის განმავლობაში საქართველოს მოსახლეობა ერთი მეხუთედით შემცირდა. ბოლო პერიოდში საქართველოში მომხდარმა რთულმა პოლიტიკურმა მოვლენებმა და მძიმე სოციალურ-ეკონომიკურმა კრიზისმა გამოიწვია საქართველოს მოსახლეობის საგრძნობი ნაწილის გასვლა ქვეყნის ფარგლებს გარეთ. ამასთან მკვეთრად იკლო შობადომამ, იმატა სიკვდილიანობამ და საბოლოოდ ქვეყანა მძიმე დემოგრაფიულ მდგომარეობაში აღმოჩნდა. რაც შეეხება საკუთრივ ქართველებს, მათი რაოდენობა საქართველოში 1989 წელს 3,787,000 კაცს უდრიდა, რაც მთელი საქართველოს მოსახლეობის 70,1%-ს შეადგენდა. 2002 წელს კი ქართევლების რაოდენობა 3,661,000 უდრიდა, ანუ მთელი მოსახლეობის 83,8% იყო. ქართველების რაოდენობა 1989 წლიდან 2002 წლამდე მხოლოდ 4%-ით შემცირდა ანუ საქართველოს მოსახლეობის კლება ძირითადად სხვა ეროვნებების ხარჯზე მოხდა. 2002 წლის შემდეგ მგომარეობა შედარებით გამოსწორდა და მოსახლეობის მატება დაიწყო. 2012 წლის ოფიციალური მონაცემების მიხედვით, საქართველოს ცენტრალური ხელისუფლების მიერ კონტროლირებად ტერიტორიაზე მოსახლეობა დაახლ. 4.497 მლნ-ს შეადგენს.
ეთნიკური შემადგენლობა (საქართველოს 2002 წლის აღწერის შედეგების მიხედვით): ქართველები — 83,8 %,აზერბაიჯანელები — 6,5 %, სომხები — 5,7 %, რუსები — 1,5 %, ოსები — 0.9 %, იეზიდები — 0.4 %, ბერძნები — 0.3 %, ქისტები— 0.2 %, უკრაინელები — 0.2 %, აფხაზები — 0,1 %;
რელიგიური შემადგენლობა (ძირითადად საქართველოს 2002 წლის აღწერის შედეგების მიხედვით): მართლმადიდებელი ქრისტიანები — 84.00 %, მუსლიმანები — 9.9 %,სომეხი გრიგორიანელები — 3.9 %, კათოლიკეები — 0.8 %, იეზიდები – 0.4%, იუდეველები — 0,1 %, ნესტერიანელები – 0.1% და სხვები.
დიდი ქალაქები: თბილისი — 1.162.400, ქუთაისი — 194.700, რუსთავი — 120.800, ბათუმი — 124.300, სოხუმი — 43.000, გორი —49.500 , ზუგდიდი — 84,000, ფოთი — 47,800,ცხინვალი — 7,000.

საქართველოს რეგიონები

კარგად რომ გაერკვიოთ საქართველოს რეგიონების ადგილმდობარეობას, გთავაზობთ რუკებს, სადაც კარგადაა ნაჩვენები თითოეული რეგიონი:











სამეგრელო-ზემო სვანეთი









იმერეთი









კახეთი









ქვემო ქართლი









შიდა ქართლი









სამცხე-ჯავახეთი








აჭარა











გურია









მცხეთა-მთიანეთი, ზემო ქართლი

ზეთისხილის ბაზრის 100 % იმპორტს უკავია

საქართველოში ზეთისხილის ადგილობრივი წარმოება არ არსებობს. ბაზარი 100 პროცენტით იმპორტითაა გაჯერებული.
ზეთისხილის სანერგე მეურნეობებმა საქართველოში 2009 წლიდან დაიწყეს განვითარება.

კომპანია „ჯეოლაივს“ საქარველოში ზეთისხილის ნერგები თურქეთიდან 2009 წლიდან შემოაქვს. კომპანიის კოორდინატორი ტარიელ პაიშვილი „ნეტგაზეთთან" საუბარში ამბობს, რომ ადგილობრივ ბაზარზე ზეთისხილის ნერგებზე მოთხოვნა გაჩნდა:

„ზეთისხილის პლანტაციების მოშენება მცირე ფერმერებმა, ძირითადად, კახეთში დაიწყეს. ჩვენც ამ რეგიონში ზეთისხილი 10 ჰექტარზე გავაშენეთ. ნერგი მოსავალს 5 წელიწადში იძლევა“.

ტარიელ პაიშვილის თქმით, კომპანია „ჯეოლაივი“ თურქულ–ქართული ინვესტიციებითაა შექმნილი:

„ზეთისხილის გადამამუშავებელი ქარხანა კახეთში თურქული ინვესტიციებით აშენდება. 2014 წელს მიღებულ მოსავალს უკვე ადგილზე გადავამუშავებთ. პროდუქციის გასაღების კუთხით პრობლემა არ გვექნება, რადგან ადგიობრივ ბაზარზე მოთხოვნა დიდია.“

ტარიელ პაიშვილი ამბობს, რომ ადგილობრივი ბაზრის მოთხოვნა რომ დაკმაყოფილდეს, ზეთისხილის პლანტაციები 500 ჰექტარზე უნდა გაშენდეს.

„ჯეოლაივს“ ზეთისხილი 30 ჰექტარზე აქვს გაშენებული. კომპანია კახეთში დამატებით 65 ჰექტრის ათვისებას გეგმავს.

ადგილობრივ ბაზარზე ზეთისხილის და ზეითუნის ზეთის იმპორტი თურქეთიდან, საბერძნეთიდან, ესპანეთიდან და სომხეთიდან ხორციელდება.

„ემ ენდ ეს ჯგუფს“ ადგილობრივ ბაზარზე კონსერვირებული ზეთისხილი და ზეითუნის ზეთი საბერძნეთიდან შემოაქვს. კომპანიის ხელმძღვანელი სერგო ლომიძე ამბობს, რომ ადგილობრივ ბაზარზე ამ პროდუქტზე მოთხოვნა მზარდია, თუმცა საბერძნეთიდან იმპორტირებული პროდუქტი ხარისხიანია და, შესაბამისად, ფასიც მაღალია:

„ბერძნული ზეთისხილი და ზეითუნის ზეთი ძვირ სეგმენტზეა გათვლილი და ძირითადად ქსელურ სუპერმარკეტებშია წარმოდგენილი“.

„ემ ენდ ეს ჯგუფის“ მიერ იმპორტირებულ ბერძნულ ზეთისხილზე ფასები, დაფასოებიდან გამომდინარე, იცვლება. 250 –გრამიანი ზეთისხილის კონსერვის ფასი 4,50 ლარიდან იწყება, ზეითუნის ზეთის ფასი - 6,50 ლარიდან.

კომპანიის ხელმძღვანელი სერგო ლომიძე ამბობს, რომ ადგილობრივ ბაზარზე კონკურენციას კომპანია „ჯეოკოპი“ უწევს.

„ჯეოკოპი“ ადგილობრივ ბაზარზე 2009 წლიდან საქმიანობს. კომპანია ზეთისხილის და ზეითუნის ზეთის იმპორტს საბერძნეთიდან და ესპანეთიდან ახორციელებს.

„ჯეოკოპის“ კორპორაციულ კლიენტებთან ურთიერთობის მენეჯერი „ნეტგაზეთთან“ საუბარში ამბობს, რომ მათ მიერ იმპორტირებულ პროდუქციას ბაზარზე კონკურენტი არ ჰყავს:

„ადგილობრივ ბაზარზე 85– პროცენტიანი ნიშა ზეთისხილის სეგმენტში, ხოლო 90– პროცენტიანი ზეითუნის ზეთის სეგმენტში გვიჭირავს. ბაზარზე კონკურენტი არ გვყავს და ჩვენი პორდუქცია ყველგან იყიდება“.

კომპანია „ჯეოლაივის“კოორდინატორი ტარიელ პაიშვილი ამბობს, რომ ადგილობრივი პროდუქცია იმპორტს, სავარაუდოდ, 2015 წლიდან დაუპირისპირდება.

ჩაის ბაზარი საქართველოში

2011 წლის იანვარ-ნოემბერში საქართველოდან ექსპორტზე 1,650 მლნ. აშშ დოლარის ღირებულების 1 937 ტ. ჩაი გავიდა, იმპორტის სიდიდემ ამავე პერიოდში 734 ტ. (4,478 მლნ. აშშ დოლარი) შეადგინა.



2011 წლის იანვარ-ნოემბერში საქართველოდან ექსპორტზე 1,650 მლნ. აშშ დოლარის ღირებულების 1 937 ტ. ჩაი გავიდა, იმპორტის სიდიდემ ამავე პერიოდში 734 ტ. (4,478 მლნ. აშშ დოლარი) შეადგინა.
კომპანია ,,ბიზნეს ექსპლორერის’’ კვლევით საქართველოდან ჩაი ექსპორტზე სულ 22 ქვეყანაში გავიდა. ექსპორტის მიხედვით ლიდერობს მონღოლეთი 618 ტონით (32 %), უკრაინა (266 ტონა / 14 %), გერმანია (196 ტონა / 10%) და თურქმენეთი (168 ტონა / 9 %), ექსპორტის 35 % დანარჩენ 18 ქვეყანაზე მოდის.ქვეყანაში ჩაის იმპორტი 25 ქვეყნიდან განხორციელდა. იმპორტის მიხედვით პარტნიორი ქვეყნების პირველი სამეულია აზერბაიჯანი – 333 ტონა (45 %), შრი-ლანკა – 170 ტონა (23 %) და ირანი – 101 ტონა /(14 %), იმპორტის 18 % დანარჩენ 22 ქვეყანაზე მოდის.
1 კგ. საექსპორტო ჩაის საშუალო ფასი 0,85 აშშ დოლარია, იმპორტირებულის კი– 6,1 აშშ დოლარი. ადგილობრივმა წარმოებამ 2010 წელს 3 500 ათასი ტონა შეადგინა (შედარებისთვის, 2009 წელს იგივე მაჩვენებელი იყო 5 800 ტონა, 2008 წელს - 5 400 ტონა, ხოლო 2007 წელს - 7 500 ტონა).
,,ბიზნეს ექსპლორერის’’ კვლევის მიხედვით, მომხმარებლებში ყველაზე პოპულარულია: ფერის მიხედვით - შავი ჩაი, დაფასოების მიხედვით - ჩაი ერთჯერად პაკეტებში.
ქართული კომპანიებიდან ადგილობრივ საცალო ქსელში – გურიელი (ჯეოპლანტი), სამაია, მარნეული და ტყიბულის ჩაი ლიდერობენ. ქართული ჩაის წილი ადგილობრივ ბაზარზე 20%–ის ფარგლებშია, სადაც ამ დროსათვის 20–მდე ადგილობრივი მწარმოებელი მოქმედებს.
2011 წ. იანვარ-ნოემბერში საქართველოდან ექსპორტზე 1,650 მლნ. აშშ დოლარის ღირებულების 1 937 ტ. ჩაი გავიდა, იმპორტის სიდიდემ ამავე პერიოდში 734 ტ. (4,478 მლნ. აშშ დოლარი) შეადგინა – ინფორმაცია BPI-ის კვლევების კომპანია ,,ბიზნეს ექსპლორერმა’’ მიაწოდა.

საქართველოდან ექსპორტი სულ 22 ქვეყანაში გავიდა. ექსპორტის მიხედვით ლიდერობს მონღოლეთი 618 ტონით (32 %), უკრაინა (266 ტონა / 14 %), გერმანია (196 ტონა / 10%) და თურქმენეთი (168 ტონა / 9 %), ექსპორტის 35 % დანარჩენ 18 ქვეყანაზე მოდის. იმპორტი 25 ქვეყნიდან მოხდა. იმპორტის მიხედვით პარტნიორი ქვეყნების პირველი სამეულია აზერბაიჯანი – 333 ტონით (45 %), შრი-ლანკა – 170 ტონა (23 %) და ირანი – 101 ტონა /(14 %), იმპორტის 18 % დანარჩენ 22 ქვეყანაზე მოდის.
საექსპორტო ჩაის 1 კგ.- საშუალო ფასი 0,85 აშშ დოლარია, იმპორტირებულის კი 6,1 აშშ დოლარი. ადგილობრივმა წარმოებამ 2010 წ. 3 500 ათასი ტონა შეადგინა (შედარებისთვის, 2009 წელს იგივე მაჩვენებელი იყო 5 800 ტონა, 2008 წელს - 5 400 ტონა, ხოლო 2007 წელს - 7 500 ტონა).
,,ბიზნეს ექსპლორერის’’ კვლევის მიხედვით მომხმარებლებში ყველაზე პოპულარულია: ფერის მიხედვით - შავი ჩაი, დაფასოების მიხედვით - ჩაი ერთჯერად პაკეტებში. საშუალო მომხმარებელი ჩაის არჩევს საკუთარი გამოცდილებით, შემდეგ რიგში კი სხვისი რჩევით. სეზონურობით - ზამთარში იყიდება დაახლ. 1,35-ჯერ მეტი ჩაი, ვიდრე ზაფხულში.
ჩაი უმეტესად ასოცირდება ოჯახთან, მოსვენებასთან და სიმშვიდესთან. ყველაზე მეტ ჩაის მომხმარებელი მიირთმევს ოჯახში, შემდეგ - სამუშაო ადგილზე. ჩაი ყველაზე ხშირად და მეტი რაოდენობით იყიდება მყიდველთა ახლოს მდებარე მაღაზიებსა და სუპერმარკეტებში.
ქართული კომპანიებიდან ადგილობრივ საცალო ქსელში – გურიელი (ჯეოპლანტი), სამაია, მარნეული და ტყიბულის ჩაი ლიდერობენ. ქართული ჩაის წილი ქართულ ბაზარზე 20%–ის ფარგლებშია. საქართველოს ბაზარზე ამ დროსათვის 20–მდე ადგილობრივი მწარმოებელი მოქმედებს.

ტურიზმი და ეკოლოგია (ცოტა რამ ზოგადად ტურიზმის შესახებ)

მე-20 საუკუნის ბოლოდან ტურიზმი გადაიქცა საერთაშორისო და ინტერნაციონალურ ინდუსტრიად, რასაც ხელი შეუწყო ორმა ურთიერთგანმაპირობებელმა ფაქტორმა. ერთი მხრივ, ტურისტული საწარმოები დიდი სარგებლისა და შემოსავლიანობის გასაზრდელად სისტემატურად აფართოებენ მოგზაურობის გეოგრაფიას მთელ მსოფლიოში და, მეორე მხრივ, რენტაბელობის ასამაღლებლად ახდენენ ტურისტული ბიზნესის ინვესტირებას საერთაშორისო დონეზე.

ვინაიდან ტურიზმი წარმოადგენს საქმიანობის მეტად რთულ სფეროს, რომელიც მოიცავს საზოგადოებისა და ეკონომიკის სხვადასხვა სექტორებს, ამიტომ იგი უნდა განვიხილოთ როგორც მოთხოვნა-მიწოდების ფაქტორთა ურთიერთდაკავშირებული სისტემა.

ტურიზმში მოთხოვნის ფაქტორებია საერთაშორისო და შიდა ტურისტული ბაზრები და ადგილობრივი მოსახლეობა, რომელიც იყენებს ტურისტულ ღირსშესანიშნაობებს, ობიექტებს და მომსახურებას. მიწოდების ფაქტორები კი მოიცავს:

1) ტურისტულ ღირსშესანიშნაობებს, კერძოდ, ბუნებრივ, კულტურულ და ისეთ სპეციალურ ობიექტებს, როგორიცაა თემატური პარკები, ზოოპარკები, ბოტანიკური ბაღები და სხვა, აგრეთვე საქმიანობის იმ სახეებს, რომელიც დაკავშირებულია ამ ღირსშესანიშნაობებთან;

2) ტურიზმის ძირითად საშუალებებს, რომელსაც მიეკუთვნებიან სასტუმროები, კემპინგები, სტუმრის სახლები და განთავსების სხვა საშუალებები, სადაც ტურისტები ღამეს ათენებენ;

3) ტურებისა და მოგზაურობების ორგანიზაციას, რესტორნებს, მაღაზიებს, საბანკო მომსახურებას, ვალუტის გაცვლას, აგრეთვე სამედიცინო პუნქტებს.

ბუნებრივია, ზემოაღნიშნული მიწოდების ფაქტორებით სარგებლობისათვის საჭიროა გამართული ინფრასტრუქტურა, რომელიც მოიცავს ტრანსპორტს, ენერგიას, ტელეკომუნიკაციებს, ნარჩენების მოცილებას და სხვა.

შესაფერისი ინფრასტრუქტურა სჭირდება ბუნების დაცვასაც, რომელიც ხელს უწყობს გარემო ბუნების მდგრად შენარჩუნებას, რაც ასე აუცილებელია ტურიზმის ბიზნესის გასავითარებლად.

აქვე უნდა აღინიშნოს, რომ ტურიზმის ძირითადი ფუნქციაა დააკმაყოფილოს მოსახლეობის ტურისტულ-რეკრეაციული მოთხოვნილებანი, მაგრამ ამავე დროს, იგი ასრულებს ეკონომიკურ, სოციალურ და ეკოლოგიურ ფუნქციებსაც.

ტურიზმის ეკონომიკური ფუნქცია ვლინდება რამდენიმე ფორმით:

1) სწორი ორგანიზაციის პირობებში მას მოაქვს სწრაფი მოგება (მათ შორის უცხოური ვალუტაც), მაშინ როცა სხვა დარგებში მოგების მიღებას სჭირდება რამდენიმე ან ათეული წელი;

2) ტურიზმის მეშვეობით ხორციელდება ე.წ. „უხილავი ექსპორტი“, როცა ქვეყანაში ჩამოსული ტურისტი ტურისტულ მომსახურებას იძენს უცხოურ ვალუტაზე და ქვეყანაში შემოაქვს სავალუტო შემოსავლები;

3) ტურისტული კომპლექსების ფუნქციონირება დიდადაა დამოკიდებული ტურიზმის მომსახურე დარგების განვითარების დონეზე. კერძოდ, საგარეუბნო ტიპის სოფლის მეურნეობაზე, კვებისა და მსუბუქი მრეწველობის ცალკეულ დარგებზე, ტრანსპორტზე, სამშენებლო ინდუსტრიაზე, საკომუნიკაციო ინფრასტრუქტურაზე, კულტურულ მომსახურებაზე და სხვა.

ტურიზმის სოციალური ფუნქცია ვლინდება იმაში, რომ:

ა) იგი ასტიმულირებს კულტურათაშორის გაცვლით ურთიერთობებს;

ბ) საერთაშორისო ტურიზმის განვითარებას;

გ) განათლებას საკუთარი ქვეყნის შიგნით;

დ) რეკრეაციული შესაძლებლობების უზრუნველყოფას.

ტურიზმის ეკოლოგიური ფუნქციები კი ხელს უწყობს მნიშვნელოვანი ბუნებრივი ტერიტორიების და ფაუნის, ზღვის, ეკოსისტემების, ეროვნული პარკების, ტყეებისა და ნაკრძალების განვითარებას, არქეოლოგიური და ისტორიული ობიექტების აღდგენა-განახლებას, მათ დაფინანსებას, გარემოს დაცვას დაბინძურებისაგან, ხმაურისა და გადატვირთვისაგან.

ბუნებრივი რესურსებისა და გარე სამყაროს დაცვა წარმოადგენს მნიშვნელოვან ფაქტორს ტურიზმის გასავითარებლად. მაგალითად, სასტუმროები, კემპინგები, კურორტები, რომლებიც განლაგებულია ეკოლოგიურად „ხელუხლებელ“, ეგზოტიკურ ბუნებაში უფრო პოპულარულია და მეტ ტურისტსა და დამსვენებელს იზიდავს. შეიძლება ითქვას, რომ ბოლო წლებში ტურისტები და დამსვენებლები უპირატესობას ანიჭებენ არა პასიურ, არამედ აქტიურ ბუნების წიაღში მოგზაურობასა და დასვენებას. თუ ერთ შემთხვევაში ეკოლოგიური ტურიზმი გვევლინება როგორც ეკოლოგიურად სუფთა ბუნებაში მოგზაურობად, მეორე შემთხვევაში იგი უნდა განვიხილოთ როგორც სუფთა გასაყიდი ტურისტული პროდუქტი. ორივე შემთხვევაში, ეკოლოგიური ტურიზმი მდგრადი ტურიზმის განვითარების ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ელემენტია.

თანამედროვე პირობებში ბევრი განვითარებადი და განვითარებული ქვეყანა გამოჰყოფს დიდ ტერიტორიებს ეროვნულ პარკებსა და ნაკრძალებისათვის. მაგალითად, კოსტარიკამ თავისი ტერიტორიების 30% დაცულად გამოაცხადა და ტურიზმი ამ ქვეყნისათვის მოგების ძირითადი წყაროა. აშშ-ში ყოველწლიური შემოსავალი ეკოტურიზმიდან 220 მლნ დოლარია, კენიაში ეროვნული პარკების გამოყენებიდან მიღებული შემოსავალი 450 მლნ. დოლარია, ხოლო ეკვადორში - 180 მლნ.

ძალიან დიდი დაინტერესებაა ეკოტურიზმის მიმართ ისეთ ქვეყნებშიც, როგორიცაა სამხრეთ აფრიკა, აზია, ლათინური ამერიკა, ტანზანია და სხვა.

ეკოლოგიური ტურისტული საზოგადოების შტაბ-ბინა ვაშინგტონშია, რომელიც სამეცნიერო, ინფორმაციული და სტრატეგიული საქმიანობის განვითარების ცენტრია. იგი აწარმოებს და ამუშავებს ისეთ პროგრამებს, რომელიც მიმართულია რეგიონული სტრუქტურისაკენ. 1971 წლიდან იუნესკო ამუშავებს პროგრამას „ადამიანი და ბიოსფერო“, რომლის მიხედვით, მსოფლიო მნიშვნელობის ისტორიულ ძეგლებს ენიჭება „მსოფლიო მნიშვნელობის საგანძურის“ სტატუსი. იუნესკოს ფონდშია მოხვედრილი ჩვენი ისეთი უნიკალური ძეგლები, როგორიცაა: ქ. მცხეთა, უშგული, ბაგრატი და გელათი.

საერთოდ, ეკოლოგიური ტურიზმის განვითარებაში დიდ როლს თამაშობს ველური ბუნების დამცავი ფონდი (WWF), რომელიც განვითარებად ქვეყნებში ეკოლოგიური ტურიზმის განვითარების მიზნით ატარებს გამოკვლევებს. ამ ფონდს დიდი ღვაწლი მიუძღვის ბორჯომ-ხარაგაულის ტყე-პარკის მოწყობაში.

აღსანიშნავია, რომ ტერიტორიების მდგრადი განვითარება, რომელიც ასევე მიეკუთვნება ეკოტურიზმის სფეროს, ხელს უწყობს ტურისტული ინფრასტრუქტურის შექმნას, ახალი სამუშაო ადგილების ორგანიზაციას და ადგილობრივი მოსახლეობის დასაქმებას ტურისტული მომსახურების სფეროში, რაც ბუნებრივია ამაღლებს მოცემულ რეგიონსა თუ ქვეყანაში მცხოვრებთა ცხოვრების დონეს.

ეკოლოგიური ტურიზმის განვითარებისათვის აუცილებლად დაცული უნდა იქნას სარეკრეაციო რეგიონების ფლორისა და ფაუნის მრავალფეროვნება და ყველა ბუნებრივი რესურსი. ბუნებრივია, ეკოტურიზმი წარმატებით ვერ განვითარდება, თუ მისგან მიღებული სახსრების გარკვეული ნაწილი არ ჩაიდება რეკრეაციული ტერიტორიების დასაცავად და რეკრეაციული სარგებლის შედეგის მისაღებად.

სამწუხაროდ, დღეისათვის კაცობრიობა ბუნებრივი რესურსებით უზრუნველყოფის გლობალური პრობლემების წინაშე დგას, რისი ერთ-ერთი ძირითადი მიზეზია თანამედროვე ცხოვრების წესი (მოხმარებაზე ორიენტირებული პრინციპი). რესურსების არარაციონალური გამოყენების შედეგად შეიძლება ბუნებამ ამოწუროს თვითაღდგენის უნარი, განსაკუთრებით ეს ეხება ტყის მასივებს, რომლის დეგრადირება უამრავ უარყოფით ეკოლოგიურ შედეგს იწვევს.

ამჟამად პლანეტაზე 4 მლრდ. ჰა ტყეა, რომელსაც მიწის სავარგულების 80% უჭირავს. განვითარებად ქვეყნებში ტყე წარმოადგენს მცხოვრებთა უმეტესობის ერთადერთ სასიცოცხლო წყაროს. ასეთი ქვეყნებია: ბანგლადეში, შუა აფრიკის სავანები, ლათინური ამერიკის ქვეყნები, გვატემალა, ჰონდურასი, პარაგვაი. მათ რიცხვში ჩვენი ქვეყანაცაა. აღსანიშნავია, საქართველოს ტერიტორიის საერთო ფართობიდან სატყეო ფონდს უკავია 40%, რომელიც ძალზედ მნიშვნელოვანი ფაქტორია როგორც ეკონომიკური, ისე ეკოლოგიური თვალსაზრისით.

სამწუხაროდ, ტყის მასივები თანდათანობით ნადგურდება. ინგლისში დღეისათვის განადგურებულია ტყეების 95%, იტალიაში, საფრანგეთში, ესპანეთსა და ევროპის სხვა ქვეყნებში ადრე არსებული ტყეების სულ 10-15% დარჩა. ექსპერტთა შეფასებით ყოველწლიურად ნადგურდება ტყის თითქმის 1%. ტყის განადგურების უპირველეს მიზეზთა შორის მნიშვნელოვანი ადგილი უჭირავს: ტყის უკანონო ჭრას, სოფლის მეურნეობის წარმოების განვითარებას, ურბანიზაციას და ინდუსტრიალიზაციას, საქალაქო მშენებლობას, ფორსმაჟორულ სიტუაციებს (მათ შორისაა ომისაგან მიყენებული ზარალი).

1997 წელს ქ. ანტალიაში ჩატარებულ მსოფლიო მეტყევეთა XI კონგრესზე აღინიშნა, რომ 2010 წლისათვის მსოფლიოში მერქნის მოხმარების დონე ყოველწლიურად 4 მლრდ. მ3-ს მიუახლოვდება. მსოფლიოს თითქმის უმეტეს ქვეყნებში ეკოლოგიური თვალსაზრისით მიმდინარეობს ტყეების მიუღებელი ექსპლუატაცია. დედამიწაზე ყოველ წუთში იჭრება 26 ჰა ტყე, ცალკე ტროპიკებში კი - 40 ჰა. ყოველწლიურად კი, დაახლოებით 14 მლნ. ჰა. ასეთი ტემპით ტყეების განადგურება დედამიწაზე ქმნის ურთულეს ეკოლოგიურ პრობლემებს. აქედან გამომდინარე, თუ არ გატარდა გადამჭრელი ზომები ტყის გადასარჩენად და მისი პერიოდული განახლებისათვის, უკვე უახლოეს 20 წელიწადში დაგვიანებული იქნება და მოსალოდნელია ისეთი ეკოლოგიური კატასტროფა, რომელიც შეიძლება საბედისწერო აღმოჩნდეს კაცობრიობისათვის. ამას თან ერთვის ბიოდივერსიები, რომელიც ანადგურებს ტყის ფლორას, ფაუნას და სხვა ცოცხალ ორგანიზმებს, რომელთა არსებობა აუცილებელია ბუნებაში ჰარმონიის შესანარჩუნებლად.

ტყეების განადგურების მავნე შედეგებია: კლიმატის ცვლილებები, გამოშრობა და ნიადაგის ეროზია, მეწყერები და აქედან გამოწვეული, სოციალური და ეკონომიკური პრობლემები (მაგ., სვანეთისა და აჭარის ტყეები, სადაც ფერდობების ეროზია და მისგან გამოწვეული მეწყერები, ტყეების ნაწილობრივმა ჭრამაც გამოიწვია). სამწუხაროდ, ამ ბოლო 10 წელიწადში საქართველოში უამრავი უნიკალური ჯიშის ხე მოიჭრა და საზღვარგარეთ გაიზიდა.

ზემოაღნიშნულის გადმოცემა იმისათვის დაგვჭირდა, რომ რუსეთის აგრესიით გამოწვეული საქართველოს სავალალო მდგომარეობა დაგვეკავშირებინა ტურიზმთან, რომლის პერსპექტიული განვითარების ძირითადი მოთხოვნაა ბუნებრივ-კლიმატური პირობები, განვითარებული ინფრასტრუქტურა და აქედან გამომდინარე, ტურიზმის სხვადასხვა სახე, მათ შორის ეკოტურიზმის განვითარება.

აღსანიშნავია, რომ ტურიზმი საქართველოში ერთ-ერთი პრიორიტეტული სფერო და შემოსავლების ზრდის წყაროა. 1993 წელს საქართველო გაწევრიანდა მსოფლიო ტურისტულ ორგანიზაციაში. 1995 წლიდან ისევ დაიწყო აღმავლობა ტურიზმმა, რომელიც 90-იან წლებში პარალიზებული იყო იმ პერიოდის პოლიტიკური მოვლენების გამო. 1995 წლიდან 2007 წლის ჩათვლით საქართველოში შემოსულ ვიზიტიორთა და ტურისტთა რიცხოვნობა გაიზარდა თითქმის 13-ჯერ და მიაღწია 1052,0 ათასს. მიმდინარე წელს ვვარაუდობდით ქვეყანაში 1,3 მლნ. ვიზიტიორისა და ტურისტის შემოსვლას, სამწუხაროდ, ტურიზმის განვითარების სწრაფი ტემპები, ალბათ, საკმაოდ შენელდება.

ზარალი, რომელიც საქართველოს რუსეთის აგრესიამ მიაყენა, ცხადია, ძალიან დიდია. ამ ციფრის დაზუსტება ჯერ ჯერობით შეუძლებელია, მით უმეტეს, როცა ქვეყანაში ისევ დგას რუსეთის ჯარი და მისი გადაადგილების მარშრუტი რუსი გენერალიტეტის ნებასურვილით იცვლება.

ქართველი ექსპერტების ვარაუდით ზარალი შესაძლოა 20-30 მილიარდ დოლარს გაუტოლდეს. მდგომარეობის საბოლოო გამოსწორება დამოკიდებული იქნება გეოპოლიტიკურ პროცესებზე, კერძოდ, ამერიკა-რუსეთის ურთიერთობებზე, რაც ამ დროისათვის კრიზისულია.

გარდა ტურიზმისა, სერიოზული პრობლემები აქვთ სამშენებლო კომპანიებს, სოფლის მეურნეობას და სხვა დარგებს. ხოლო ტურიზმი შეიძლება ითქვას, დიდი ხნით გამოეთიშა ქვეყნის პრიორიტეტულ სფეროებს. დღევანდელი გადასახედიდან საქართველო ტურისტული ინვესტიციებს კარგა ხნით უნდა დაემშვიდობოს. ჯერჯერობით, ნაადრევია იმაზე ლაპარაკი, თუ რა ბედი ეწევა საქართველოში ტურიზმს, ვიდრე რუსეთის ჯარი საქართველოს ტერიტორიაზე იმყოფება. სამწუხაროდ, მათ გაანადგურეს უნიკალური ბორჯომ-ხარაგაულის ტყე-პარკი, სადაც მრავალი ეკო-ტურისტული მარშრუტი გადიოდა და რაც ასე იზიდავდა როგორც შიდა, ასევე უცხოელ ტურისტებს. აგრესორებმა დიდი ზიანი მიაყენეს ასევე კოლხეთის ტყე-პარკსაც საუკუნოვანი, უნიკალური ხეების მოჭრით.

ტურიზმის დეპარტამენტის მცდელობით ნაწილობრივ დაზუსტდა აგვისტოს თვის ზარალი. ნაწილობრივ იმიტომ, რომ კერძო კომპანიებს უფლება აქვთ კონკურენციის გამო არ გასცენ ინფორმაცია გაწეული მომსახურების შესახებ. ამიტომ დეპარტამენტს ინფორმაცია ორასიდან მხოლოდ 132 ტურისტულმა კომპანიამ მიაწოდა. ამ მონაცემების მიხედვით გაუქმდა 225 ტურისტული ჯგუფი, ანუ საქართველოში მოგზაურობაზე უარი განაცხადა 4392 ტურისტმა, რაც ციფრებში იძლევა საშუალოდ 50 000 ათასი აშშ დოლარის ზარალს. შარშან აგვისტოში საქართველოში 100 ათასზე მეტი ტურისტი შემოვიდა და ექსპერტების შეფასებით მათ მიერ გაწეულმა დანახარჯებმა 7 მილიონი ლარი შეადგინა. ასეთია ტურიზმისათვის მიმდინარე წლის აგვისტოს თვის ზარალი. სავარაუდოდ, მომდევნო თვეებშიც ტურისტული ჯგუფების შემოსვლა ასევე გაუქმდება და ზარალიც თვეების შესაბამისად მოიმატებს. ასევე გადაიდო ტურისტული საწარმოების მონაწილეობა საერთაშორისო ბაზრობებშიც.

გარდა ეკონომიკურისა, დიდი ეკოლოგიური ზარალი განიცადა ბორჯომ-ხარაგაულის ეროვნულმა ტყე-პარკმა. მისი ტერიტორია შეადგენს საქართველოს საერთო ფართობის 1%-ს. იგი ითვლება ევროპაში ერთ-ერთ უდიდეს პარკად. ტყე-პარკისათვის საჭირო მოწყობილობებისა და შენობა-ნაგებობებისათვის გერმანელების მიერ დახარჯულია 15 მლნ ევრო. ტყე-პარკში მთლიანად დამწვარია 300 ჰექტარზე მეტი ფართობი, ხოლო დაზიანებულია თითქმის 900 ჰა. პარკის ტერიტორიაზე ცეცხლის სამი კერა იყო: ზორეთის, ქვაბისხევის და ლიკანის. დაზიანდა უნიკალური ბიოცენოზი, რომლის სრულ აღდგენას, ექსპერტების აზრით დასჭირდება 300 წელი. განადგურდა როგორც ფლორა (ხე, ბუჩქი, ბალახი), ისე ფაუნა (წითელ წიგნში შეტანილი უნიკალური ფრინველები და ცხოველები). დაზიანებულ ტერიტორიაზე ამჟამად არც ერთი ხერხემლიანი ცხოველი აღარ ბინადრობს, და თუ რომელიმე გადარჩა, მას ზამთარში საცხოვრებლის პოვნის დიდი პრობლემა ექნება.

განსაკუთრებით დიდი ზარალი მიაყენა ხანძარმა ატენის ხეობას, სადაც 50 ჰექტარი ტყე დაიწვა. განადგურდა ხეობის მნიშვნელოვანი და მრავალფეროვანი მცენარეული საფარი და ცხოველთა სამყარო. დიდი ზიანი მიადგა სამაჩაბლოში ეკლესია-მონასტრებს.

ფოთის პორტში კი, რუსული საოკუპაციო ძალების მიერ ქართული კატარღების აფეთქებისა და ჩაძირვის დროს, ზღვაში ჩაიღვარა ავზებში არსებული საწვავის დიდი რაოდენობით ნავთობპროდუქტი (დიზელი, ბენზინი, სამანქანო ზეთი). სავარაუდოდ, ზღვაში ჩაღვრილია 30 ტონამდე ნავთობპროდუქტი, რაც დიდ პრობლემებს შეუქმნის საქართველოს შავი ზღვის სანაპიროზე არსებულ საკურორტო და ტურისტულ ობიექტებს.

ჩვენს ქვეყანას პრობლემების ზღვა დაუგროვდა, რომელთა გადაჭრა დიდ ძალისხმევასა და სახსრებს საჭიროებს.

დროულად უნდა დაიწყოს გადამწვარი ტყეების აღდგენა-განაშენიანებისათვის საჭირო ლოკალური გეგმების შედგენა, კონკრეტული ბუნებრივ-კლიმატური და რეგიონული პირობების შესაბამისად. ამისათვის უნდა მოხდეს ტყისაგან გამოთავისუფლებელი ადგილების მკაცრი აღრიცხვა და ბარიერით შემოღობვა, რათა ნიადაგში დარჩენილი მცენარეთა საღი ძირები არ დაზიანდეს; ამოითხაროს ნერგების დასარგავი ორმოები და მოხდეს მცენარეთა ნერგების დარგვა მათი გამოკვებით და ზედაპირის პერიოდული დამუშავებით.

რაც შეეხება ტურიზმს, აქ პარალელურად უნდა მოხდეს ომისგან დაზიანებული ინფრასტრუქტურის მოწესრიგება, რომელიც ომმა საგრძნობლად დააზიანა. ესაა გზები, ენერგია, ტელეკომუნიკაციები, გასატანია უამრავი ნანგრევი და ნაგავი; მისახედია ტურისტული ღირსშესანიშნაობები. შესაფერისი ინფრასტრუქტურა სჭირდება ბუნების დაცვასაც. ყოველივე ეს ხელს უწყობს გარემოს შენარჩუნებას, რაც ასე აუცილებელია ტურისტული საქმიანობის გასავითარებლად და სასურველია ადგილობრივი მოსახლეობისათვის.

აღსანიშნავია, რომ ყოველწლიურად თითქმის 30 სახელმწიფო ითვლება ტურიზმისათვის არასასურველად, სადაც რთული პოლიტიკური მდგომარეობა ან საომარი კონფლიქტებია.

დიდი ჩინელი სწავლულის კონფუცის გამონათქვამით: თუ ქვეყანაში მღელვარებაა - არ გაემგზავროთ. ქვეყანაში თუ აჯანყებაა - იქედან გამოემგზავრე. სამწუხაროდ, 2,5 ათასი წლის მანძილზე არაფერი არ შეცვლილა და ეს გამონათქვამი დღესაც აქტუალურია.

საქართველოს ტურიზმისა და კურორტების დეპარტამენტის ხელმძღვანელობა ოპტიმისტურადაა განწყობილი. მათი თვალსაზრისით, სწორი მენეჯმენტის განხორციელებისა და ინვესტიციების მოზიდვის გზით, ქვეყანა მალე შეძლებს არსებული მდგომარეობის გამოსწორებას და ტურიზმის ჩაბმას საერთო სამეურნეო პროცესებში. ზოგიერთი სკეპტიკოსი ექსპერტის აზრით კი, ქვეყანაში ტურიზმის ამოქმედებას საკმაოდ დიდი დრო დასჭირდება.

ღვინის ტურიზმის პირველი ნაბჯები "საქართველოს ღვინის გზაზე"

2012 წლის 29 მაისს საქართველოს გეოგრაფიული საზოგადოების დარბაზში ღვინის კლუბის ლექცია-სემინარების ციკლი განახლა. ამჯერად, ტურიზმის გეოინფორმაციული ცენტრის წარმომადგენელმა ზაზა გაგუამ და ღვინის კლუბის პრეზიდენტმა მალხაზ ხარბედიამ წარმოადგინეს მოხსენება: „ღვინის ტურიზმი საქართველოში – პირველი ნაბიჯები“.

მოხსენება, ძირითადად, მოიცავდა ანგარიშს ტურიზმის დეპარტამენტის მიერ დაფინანსებული პროექტის მიმდინარეობის შესახებ. პროექტი - „საქართველოს ღვინის გზა“ ითვალისწინებს საქართველოს ყველა რეგიონში არსებული ღვინის კომპანიების, მცირე და ოჯახური მარნების მოძიებას, აღრიცხვას და ტურისტებისთვის განკუთვნილ საინფორმაციო კატალოგებში განთავსებას. ამავე დროს გზებზე მონტაჟდება სპეციალური ნიშნულები, რომლებიც ტურისტს მათ ადგილმდებარეობაზე მიანიშნებენ.

კომპანიებისა და მარნების შესარჩევად ტურიზმის გეოინფორმაციული ცენტრისა და ღვინის კლუბის წარმომადგენლებმა ამ ეტაპზე პრაქტიკულად საქართველოს მევენახეობა-მეღვინეობის ყველა რეგიონი მოიარეს და იმ კომპანიებისა და მარნების ინფრასტრუქტურა შეისწავლეს, რომლებსაც ღვინის ტურიზმში ჩართვა სურთ. მათგან, საერთო ჯამში, ჯერჯერობით 26 საოჯახო მარანი და 18 ღვინის კომპანია შეირჩა, რომლებიც მეტ-ნაკლებად აკმაყოფილებენ იმ მოთხოვნებს, რაც ტურისტების მისაღებად და გასამასპინძლებლად არის აუცილებელი.

მალხაზ ხარბედიას და ზაზა გაგუას შეფასებით, რეგიონებში ამ დროისთვის ვითარება საკმაოდ არასახარბიელოა. დასავლეთ საქართველოში კვლავ ძალიან არის ფესვგადგმული შაქარზე და წყალზე ე. წ. ღვინის დაყენების „ტექნოლოგიები“, რაც ქართულ ღვინოს სახელს უტეხს და ხარისხიანი ღვინის მწარმოებელ მეღვინეებს დიდ დარტყმას აყენებს. თუმცა, კარგია, რომ მევენახე-მეღვინეებს აქვთ ღვინის ტურიზმში ჩართვის ინტერესი და თუ ამ ინტერესს გავაღვივებთ, შესაძლებელია, რამდენიმე წელიწადში ვითარება რადიკალურად შეიცვალოს. პროექტი „საქართველოს ღვინის გზა“ მცირე მარნებს საშუალებას აძლევს, განვითარდნენ და მისაბაძ მაგალითად იქცნენ სხვა მარნებისთვის, რომლებიც ამ ეტაპზე „ღვინის გზას“ ასცდნენ.

სტატისტიკა და ანალიზი

საქართველოში სულ აღრიცხულია 103 კურორტი,30 საკურორტო ზონა და რაიონი.თუმცა თანამედროვე ინფრასტრუქტურა მოწყობილია მათგან მხოლოდ 29%-ზე.

საკითხის შეჯამება და ანალიზი - საქართველოში ტურიზმის განვითარების მართლაც დიდი პოტენციალია, თუმცა ეს დარგი სრულყოფილად არ არის განვითარებული, ვინაიდან მისი წილი მთლიან ეროვნულ პროდუტში ჯერ კიდევ მცირეა. აღსანიშნავია ზრდის ტენდენცია საქართველოს ტურიზმის დეპარტამენტი აქვეყნებს სტატისტიკას:
1. 2009წელი 334483 ათასი ტურისტი
2. 2010წელი 432458ათასი ტურისტი
აღინიშნება 29% ზრდა. ყველაზე ხშირად მონახულებად ადგილებს წარმოადგენს: თბილისი, ბათუმი, სიღნაღი, მცხეთა და შემდეგ სხვა დანარჩენი კურორტები.

ამ წინ გადადგმული ნაბიჯების მიუხედავად საჭიროა კიდევ უფრო მეტი, თანამედროვე ინფრასტრუქტურის დანერგვა მასობრივად,მოწესრიგება შიდა საკონიმუკაციო სისტემებისა, ახალი სასტუმროების მშენებლობა და ხელმისაწვდომი, ეფექტიანი ტურების დაგეგმვა. მთავარი თვისებები იქნება ეს სტუმართმოყვარეობა თუ სანახაობრიბი მხარე უხვად გვაქვს.საქართველოს ნამდვილად აქვს უნარი და შესაძლებლობა გადაიქცეს ტურისტულ ცენტრად.

ტურები და ტურისტის მოთხოვნები - ადამიანებს ყოველდღე უჩნდებათ სურვილი იმოგზაურონ თავიანთ ქვეყანაში ან მის ფარგლებს გარეთ.სასიამოვნოდ გაატარონ დრო მეგობრებთან,საყვარელ ადამიანებთან ერთად ან სულაც მარტო.ტურისტის სურვილისამებრ ტურები არსებობს ინდივიდუალური ან ჯგუფური. ინდივიდუალური ტური აძლევს ტურისტს უფრო მეტ თავისუფლებას, დამოუკიდებლობას თუმცა შედარებით ძვირია, რადგან ისეთი მომსახურეობა როგორიცაა მარშუტსშიდა ტრანსპორტირება, გიდის მომსახურეობა მათ უნდა გადაიხადონ მთლიანად.ამავდროულად ინდივიდუალური ტურის ორგანიზება საკმაოდ შრომატევადი საქმეა და ღირებულებიდან გამომდინარე არ არის ხელმისაწვდომი მასიური ტურისტებისათვის.
ჯგუფური ტურები შედარებით იაფია, თუმცა ჯგუფური ტურების დროს ჯგუფის ყველა წევრი უნდა დაემორჩილოს გარკვეულ წესებს.

ყველა ტიპის მოგზაურობის დროს ტურისტის მოთხოვნები ეფუძნება შემდეგ თვისებებს: ეფექტურობა(მაქსიმალური ეფექტის მიღება),სიმარტივე(გადაადგილების დროს), სარგებლიანობა - უნარი ემსახუროს ერთი ან რამდენიმე მიზნის მიღწევას (მაგ:დასვენება, შემეცნება.

სპეციალისტების აზრით, ტურისტული პროდუქტისათვის შეუფასებელი თვისებაა სტუმართმოყვარეობა. მის გარეშე ტურისტი ვერ მიიღებს მოსალოდნელ კმაყოფილებას. სტუმართმოყვარეობა ტურისტულ ინდუსტრიაში პროფესიონალური მოთხოვნილებაა. მისი შემადგენელი ნაწილებია: ღირსება,პატივისცემა, და პერსონალის კეთილგანწყობა. ყოველივე ეს ტურისტის წასვლის შემდეგ მისი კმაყოფილების განსაზღვრელია.
საქართველოს ბუნებრივი ტურისტული რესურსები - ტურიზმი მსოფლიოს ეკონომიკის წამყვანი დარგია. ტურიზმი მსოფლიოს მთლიანი პროდუქტის 10% აწარმოებს. საქართველოში ეს დარგი ჯერ კიდევ განვითარების პროცესშია. ტურიზმის განვითარებისათვის საჭიროა ბუნებრივი რესურსები. საქართველოს ბუნებრივი ტურისტული რესურსები მოიცავს: კლიმატურ, ბალნეოლოგიურ,ზღვის,თოვლ-მყინვარის,შიდა წყლების და ბუნების სხვა კომპონენტებს. კლიმატური პირობების მიხედვით:სამკურნალო გამაჯანსაღებელი კურორტებია-ბაკურიანი,ბახმარო,ლიკანი რიწა და ა.შ.

ბალნეოლოგიური კურორტებია: ნაბეღლავი,საირმე,ნუნისი,წყალტუბო.საქართველოში ფუნქციონირებს ორი ტალახ-სამკურნალო კურორტი ახტალა და კუმისი.

ჩვენი ქვეყნის სანაპირო ხაზის სიგრძე 300-კმ აღემატება დასვენებისათვის ხელსაყრელი დღეების რაოდენობაა 130. ზღვის კურორტებია: ბათუმი,ქობულეთი,ურეკი, ანაკლია და სხვა. ზამთრის კურორტებიდან აღსანიშნავია სვანეთი, გუდაური, ბაკურიანი. აქ თოვლის მდგრადი საფარი მინიმუმ 30 სმ საჭიროა 3 თვე.საქართველო მდიდარია ისტორიულ-ეთნოგრაფიული ძეგლებითა და უძველესი ნაგებობებით.
ყველა ზემოთ ჩამოთვლილი ბუნებრივი ტურისტული რესურსი ხელს უწყობს საქართველოში ტურიზმის განვითარებას და წარმატების მთავარი გარანტიაა.

ტურიზმის სასწავლო ცენტრი, კვლევებისა და განვითარების ცენტრი, ბიბლიოთეკა

პროექტის მიზანია ერთ სივცეში გააერთიანოს ტურიზმის სასწავლო ცენტრი, კვლევისა და განვითარების ცენტრი და ბიბლიოთეკა. მსგავსი პროექტი ხელს შეუწყობს ტურიზმის სფეროში მაღალკვალიფიციური კადრების მომზადებას, სამეცნიერო კვლევითი საქმიანობის წახალისებასა და ტურიზმის სფეროში არსებული ლიტერატურის ხელმისაწვდომობას ფართო აუდიტორიისთვის.
სასწავლო ცენტრი - სასწავლო ცენტრი მსმენელებს შესთავაზებს საერთაშორისო პროგრამებს და გასცემს შესაბამის სერთიფიკატებს. ცენტრში იქნებიან მოწვეული როგორც ქართველი, ისე უცხოელი ლექტორები, რომლებიც წაიკითხავენ ლექციებს ზოგადად ბიზნესის ადმინისტრირების, ეკონომიკისა და ტურიზმის შესახებ. ცენტრი შესთავაზებს მსურველებს დისტანციურ კურსებსაც.
სასწავლო ცენტრში არსებული ბაზის საშუალებით დაინტერესებული პირებს საშუალება ექნებათ მოიძიონ ვაკანსიები და სტაჟირების შესაძლებლობები ტურიზმის სფეროში.
კვლევებისა და განვითარების ცენტრი - ცენტრი გააერთიანებს ტურიზმის სფეროთი დაინტერესებულ მკვლევარებსა და მეცნიერებს. ცენტრი უმასპინძლებს თემატურ ვორკშოპებს, სემინარებსა და პრეზენტაციებს ქართველი და უცხოელი გამომვსლელების მონაწილეობით. ის იქნება ერთგვარი პლატფორმა ტურიზმის სფეროში მოღვაწე მეცნიერებისა და მკვლევარების ერთმანეთთან დასაკავშირებლად და ერთობლივი პროექტების განსახორცილებლად.
ბიბლიოთეკა - ბიბლიოთეკის საშუალებით სტუდენტებსა და დაინტერესებულ პირებს ექნებათ საშუალება გაეცნონ ტურიზმის სფეროში არსებულ ლიტერატურას. წიგნებით სარგებლობა შესაძლებელი იქნება მხოლოდ სამკითხველო დარბაზში. მომხმარებლები შეიძენენ წლიურ საწევროს ბიბლიოთეკის რესურსების გამოყენებისათვის.
ბიბლიოთეკა აღჭურვილი იქნება კომპიუტერებით, სადაც ბიბლიოთეკის წევრებს საშუალება ექნებათ ისარგებლონ ელექტორნული ბაზებით (Jstore, Leisure Tourism, Business Source Premier, etc ) და ელექტრონული ბიბლიოთეკით (Ebrary, NetLibrary, etc).

რა განაპირობებს საქალაქო ტურიზმის განვითარების საფუძველს?

რა განაპირობებს საქალაქო ტურიზმის განვითარების საფუძველს? ამ კითხვაზე მეცნიერების პასუხი სამ ბლოკად იყოფა.

1. ქალაქები, როგორც მიმზიდველობები, სადაც ხდება სამოგზაუროდ მიმზიდველი ფაქტორების თავმოყრა, ანუ განსაკუთრებული შარმისა და იმიჯის მქონე ქალაქი;
2. ეკონომიკურად ძლიერი ქალაქი სავსეა სამომხმარებლო საქონლით და აქ არსებობს ვაჭრობისთვის შესანიშნავი პირობები, ანუ ქალაქი, როგორც სავაჭრო ცენტრი;
3. დიდ ქალაქებს გააჩნიათ გართობისა და ინტელექტუალური დასვენების მრავალფეროვანი შესაძლებლობები: მუზეუმები, თეატრები, უნივერსიტეტები, ბიბლიოთეკები, დისკოთეკები, კაზინოები, სპორტული მოედნები, რესტორნები, ბარები, თემატური ფესტივალები და ა.შ., ანუ ქალაქი, როგორც კულტურული ცენტრი.

შესაბამისად კულტურული ტურიზმის პრობლემებით დაკავებული მეცნიერები იკვლევენ ქალაქების ეკონომიკას, ინფრასტრუქტურის განვითარების გზებს, კულტურულ და გასართობ მიმზიდველობებს, რაც ხდება საბოლოო ჯამში ტურისტების მოზიდვის საშუალება.

საქალაქო ტურიზმში, კულტურული ტურიზმის მკვლევარების აღიარებით, არის გარეგანი და შინაგანი ფაქტორების ერთობლიობა. გარეგან ფაქტორებში იგულისხმება ქალაქის გარეგნული იერსახე, კულტურული მემკვიდრეობა და ბუნება და კლიმატი. ხოლო შინაგან ფაქტორებში გულისხმობენ ქალაქში არსებულ ცხოვრების წესს: რელიგიას, სამზარეულოს, ტრადიციებს, ფოლკლორს, აგრეთვე ინდუსტრიის შემოქმედებით დარგებს: მოდას, არქიტექტურას, კინოსა და თეატრალური ხელოვნებას, გართობის საშუალებებს და ა.შ.
აშშ-ის ხელოვნების სააგენტოს ვებ-გვერდზე მოცემულია კულტურული ტურიზმის საჩვენებელი ობიექტების შემდეგი ჩამონათვალი:

 ისტორიული ადგილები;
 სამხატვრო გალერეები, თეატრები და მუზეუმები;
 კულტურული ღონისძიებები, ფესტივალები და ბაზრობები;
 ეთნიკური თემები და დასახლებები;
 არქიტექტურული და არქეოლოგიური საგანძურები;
 ეროვნული და სახელმწიფო პარკები.

ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე ქალაქები, რომლებსაც ძირითადი შემოსავლები ტურიზმის მეშვეობით აქვთ, შესაძლებელია დავყოთ ორ ჯგუფად: კულტურაზე და ეკონომიკაზე ორიენტირებულ ქალაქებად.

საქალაქო (კულტურული) ტურიზმი

დღეისათვის მსოფლიოს მოსახლეობის ნახევარი, ანუ 3 მილიარდზე მეტი ადამიანი ქალაქად ცხოვრობს. მიუხედავად იმისა, რომ აქ უფრო მეტად არიან ღარიბები და მიუსაფარნი, მაინც ქალაქი ანდამატივით იზიდავს საცხოვრებლად სულ უფრო მეტ ადამიანს და იგი ითვლება სოციალური ევოლუციის მამოძრავებელ ძალად, ქვეყნის კულტურული თვითმყოფადობისა და კულტურათაშორისი გაცვლების არეალად. საქალაქო რესურსების ოპტიმალურად გამოყენების მიზნით საჭიროა ღრმად იქნას გააზრებული საქალაქო სივრცის დაგეგმვის საკითხები. ქალაქის გამოყენება უნდა მოხდეს შრომითი, ფინანსური და მატერიალური რესურსების სწორი და რაციონალური გამოყენების საფუძველზე.

გაეროს ექსპერტების მიერ გაკეთებული პროგნოზის თანახმად 2015 წლისთვის მსოფლიოში იქნება 360 ქალაქი-მილიონერი (მათ შორის აზიის კონტინენტზე 150), ანუ თითოეულ ქალაქში მილიონზე მეტი ადამიანი იცხოვრებს, მათგან 30 ქალაქში, თითოეულში ცალ-ცალკე მოსახლეობა 10 მილიონს გადააჭარბებს, ასეთი ქალაქების ნახევარი ისევ აზიის კონტინენტზე იარსებებს.

იმავე ექსპერტების გამოთვლით უახლოეს 20 წელიწადში აზიასა და აფრიკაში ურბანიზაციის დონე 10%-ით გაიზრდება და მიაღწევს 50%-ს, რაც შესაბამისად ქალაქებში მცხოვრებთა რიცსვი აზიაში 1 მილიარდს, ხოლო აფრიკაში 440 მილიონ ადამიანს მიაღწევს.

ჩრდილოეთ და სამხრეთ ამერიკაში მოსახლეობის 75%-ზე მეტი ქალაქში ცხოვრობს, ხოლო ევროპაში ეს მაჩვენებელი 80%-ზე მეტია.

2030 წლამდე საქალაქო მოსახლეობის მატების ძირითადი ნაწილი ქოხებსა და მიწურებში იცხოვრებს. სადღეისოდ 650 მილიონი მოქალაქე ცხოვრობს სიცოცხლისათვის მავნე გარემოში. ხოლო 2025 წლისთვის ასეთ ადამიანთა რიცხვი გაორმაგდება.

იუნესკოს ექსპერტები მიიჩნევენ, რომ ქალაქისთვის დამახასიათებელი ხდება ისეთი მნიშვნელოვანი თვისებები, როგორიცაა ქალაქი, როგორც დემოკრატიის აკვანი და ქალაქი, როგორც მულტიკულტურული მემკვიდრეობის ლაბორატორია.

ლისაბონის კათოლიკური უნივერსიტეტის პროფესორი დოქტ. ერნან ლოპესი მიიჩნევს, რომ საქალაქო ტურიზმი არ შეიძლება განხილულ იქნას, როგორც მხოლოდ ტურიზმის ერთ-ერთი ფორმა, არამედ იგი განხილულ უნდა იქნას ქალაქის განვითარების კონცეფციის ორგანულ ნაწილად. ამის მაგალითია პორტუგალიის ქალაქი კოიმბრი, სადაც ტურისტებს მისი სილამაზით ტკბობისას ერთდროულად შეუძლიათ გამოიყენონ მისი გარემო თეატრალური ხელოვნების, უნივერსიტეტების ინტელექტუალური მოღვაწეობის და ქალაქის სხვა სიკეთეებთან საზიარებლად, რაც მისი განვითარების გარანტიაა. მსოფლიოში ათასობით ქალაქის შემოსავლების მნიშვნელოვანი წილი საქალაქო ტურიზმზე მოდის.

ტურიზმი - განხილვა

თანამედროვე ტურიზმი, რომელიც კომპიუტერული ტექნიკისა და ავტომატიზაციის ფართოდ დანერგვის საფუძველზე საერთაშორისო ინფორმაციული ტექნოლოგიების და პროცესების სფეროდ გადაიქცა, რომელმაც ულტრათანამედროვე სატრანსპორტო საშუალებებითა და მომსახურებით სულ სხვაგვარი წარმოდგენები შექმნა დროსა და სივრცეზე, ძალზე ფაქიზად რეაგირებს დედამიწაზე მიმდინარე პროცესებზე. შესაბამისად ჩნდება ახალი ტენდენციები, მოძრაობები, მიმართულებები. სწორედ აქედან გამომდინარე ”ტურიზმის გლობალური ეთიკური კოდექსი” (მსოფლიო ტურისტული ორგანიზაციის გენერალური ასამბლეა, სანტიაგო, ჩილე, 1999 წლის 1 ოქტომბერი) ტურიზმს განიხილავს, როგორც:

 ინდივიდუალური და კოლექტიური სრულყოფის ფაქტორს;
 მდგრადი განვითარების ფაქტორს;
 სფეროს რომელიც იყენებს კაცობრიობის კულტურულ მემკვიდრეობას და შეაქვს თავისი წვლილი მის გამდიდრებაში;
 საქმიანობას, რომელიც ერთნაირად სასარგებლო და მომგებიანია მასში მონაწილე ქვეყნებისა და ხალხებისათვის.

აღნიშნული ზოგადი შეფასებებიდან და დასკვნებიდან თუ გადავინაცვლებთ ტურიზმის, როგორც დარგის პრაგმატული, გამოყენებითი მხარის ანალიზზე, შეგვიძლია აღვნიშნოთ, რომ თანამედროვე მოთხოვნების შესაბამისად მისი განვითარება სახელმწიფოს და რაიონს მთლიანად, როგორც დაინტერესებულ (მონაწილე) მხარეს, უქმნის შესაბამისი სტიმულების ნაირსახეობას:

 ახალი სამუშაო ადგილები და საწარმოები;
 დამატებითი შემოსავლები;
 ადგილობრივი პროდუქციისათვის ახალი გასაღების ბაზრები;
 ინფრასტრუქტურის, ასევე კომუნალური მომსახურების ობიექტებისა და სამსახურების მოდერნიზაცია;
 ახალი პროფესიები და ტექნოლოგიები;
 საზოგადოების მიერ გარე სამყაროსა და კულტურული მემკვიდრეობის პრობლემებისა და მათი დაცვის აუცილებლობის საფუძვლიანი გაგება;
 ახალი მიდგომები მიწათსარგებლობაში.

ავსტრიელი ექსპერტები თვლიან, რომ ”ტურისტული სიმძლავრეების გაფართოება დასაშვებია მხოლოდ იქ, სადაც სავალდებულო ძალა აქვს რეგიონულ (რაიონულ) დაგეგმვას და სადაც ნებისმიერი პროექტი ერთვება ეკონომიკური განვითარების საერთო გეგმაში”. ამგვარი მიდგომა ნიშნავს საპროექტო აზროვნების შეცვლას კონცეპტუალური აზროვნებით. ამასთან ერთად, იმისათვის, რომ ტურიზმმა ეკონომიკური მოგება მოუტანოს რაიონს, მისი განვითარება უნდა ატარებდეს მდგრად ხასიათს და ამავე დროს თავისი ბუნებით უნდა იყოს მზოგავი.
ტურიზმის განვითარების თვალსაზრისით განსაკუთრებული მნიშვნელობა აქვს რეგიონის განსახლების სისტემას, დასახლებათა ტრადიციულ არქიტექტურას და ისტორიულ-კულტურულ მემკვიდრეობას.
საქართველოს ნებისმიერი მხარე, აღნიშნული კუთხით რესურსული პოტენციალის სიმცირეს არ უჩივის.
ტურიზმის განვითარების დაგეგმვის დროს პოტენციური შესაძლებლობების შეფასებისას აუცილებელია პასუხი გაეცეს შემდეგ კითხვას - რა საჭირო კომპონენტები უნდა არსებობდეს ტურიზმის განვითარებისთვის? საერთაშორისო ექსპერტები ამ კომპონენტის ქვეშ გულისხმობენ:

 ღირშესანიშნაობები და თავისუფალი დროის გატარების ფორმები - სანახავი ადგილები და ის, რითაც ტურისტი შეიძლება გაერთოს ადგილზე ყოფნისას;
 მიღებისა და მომსახურების ინფრასტრუქტურა - დაბინავებისა და კვების ადგილები;
 სატრანსპორტო ინფრასტრუქტურა და მომსახურება - საბაზო ადგილამდე ჩასვლისა და შიდა ტერიტორიებზე გადაადგილების საშუალება;
 ადგილობრივი საინჟინრო-ტექნიკური ინფრასტრუქტურა - წყალმომარაგება, ელექტროგაყვანილობა, კომუნიკაცია, კანალიზაცია და მყარი საყოფაცხოვრებო ნარჩენების მართვა;
 მოგზაურობების ორგანიზება - ტუროპერატორები, ტურაგენტები და გიდები;
 ტურისტული პროდუქციის წინ წამოწევა და ტურისტული ინფორმაციის სამსახურის არსებობა - ინფორმაცია ტურისტებისათვის იმაზე, თუ რა შეუძლიათ ნახონ და აკეთონ მათ ადგილზე ყოფნის დროს.
საქართველოში ტურიზმის განვითარერბის პერსპექტივებზე საუბრისას, საჭიროა განვიხილოთ შემდეგი საკითხები:
 არსებობს თუ არა ამ ქალაქში (რეგიონში) ტურიზმის განვითარებისათვის საჭირო რესურსები;
 არსებობს თუ არა შესაბამისი ტურისტული ბაზარი, რომელზეც შეიძლება გასვლა;
 ეკონომიკური განვითარების მიზნების მისაღწევად ესაჭიროება თუ არა ქალაქს (რეგიონს) ტურიზმის განვითარება;
 არის თუ არა საჭირო შრომითი რესურსები ტურიზმის განვითარებისათვის, დამატებითი შრომითი რესურსების შემოყვანის გარეშე;
 გამართლებულია თუ არა დანახარჯები სატრანსპორტო ინფარასტრუქტურის განვითარებისათვის;
 შესაძლებელია თუ არა კონკურენტების გამოჩენა არსებული ან შესაძლო ტურისტული პროექტებიდან მეზობელ რეგიონებში.

1992 წლის გაეროს ცნობილი სამიტის (რიო დე ჟანეირო) შემდეგ, ნებისმიერი ქვეყნისა და დარგის განვითარებას საფუძვლად უდევს ეპოქალური მნიშვნელობის დოკუმენტი ”დღის წესრიგი XXI საუკუნისათვის”, რომელშიც გაცხადებული იქნა მდგრადი განვითარების ძირითადი პრინციპები და მოთხოვნები. აღნიშნულიდან გამომდინარე, საქართველოს ტურიზმის განვითარებას სწორედ ეს პრინციპები უნდა დაედოს საფუძვლად რამდენადაც მდგრადი ტურიზმი:

 ხელს უწყობს ტურიზმის ზემოქმედების გზების გაგებას ბუნებრივ, კულტურულ და სოციალურ სფეროებზე;
 ხელს უწყობს შემოსავლებისა და ხარჯების სამართლიან განაწილებას. იგი ქმნის სამუშაო ადგილებს უშუალოდ ადგილობრივი ტურიზმისა და მის მონათესავე სფეროებში;
 ხელს უწყობს მომგებიანი ადგილობრივი დარგების განვითარებას - სასტუმროები და სხვა სარეკრეაციო ობიექტები, რესტორნები და კვების სხვა ობიექტები, სატრანსპორტო სისტემები, ხალხური რეწვა და საექსკურსიო-საინფორმაციო საქმე;
 ხელს უწყობს რეგიონში უცხოური ვალუტის შემოსვლას და ადგილობრივ ეკონომიკაში კაპიტალის დაბანდებას. ხელს უწყობს ადგილობრივი ეკონომიკის დივერსიფიკაციას, განსაკუთრებით სასოფლო რაიონებში, სადაც დასაქმებას შეიძლება ჰქონდეს სეზონური ან შემთხვევითი ხასიათი;
 მოითხოვს სივრცით დაგეგმვასა და ზონირებას, რომელიც შეესაბამება ადგილობრივი ეკოსისტემის გამტარუნარიანობას; გადაწყვეტილების მიღების პროცესში რთავს საზოგადოების ყველა ფენის წარმომადგენელს;
 ხელს უწყობს ადგილობრივი ინფრასტრუქტურის მოდერნიზებას;
 ქმნის რეკრეაციულ ობიექტებს, რომლებითაც სარგებლობა შეუძლიათ როგორც ადგილობრივ მაცხოვრებლებს, ასევე ტურისტებს;
 ბუნებრივი ტურიზმი ხელს უწყობს იმ მიწების პროდუქტიულ გამოყენებას, რომელთაც არა აქვთ სასოფლო-სამეურნეო მნიშვნელობა;
 კულტურული ტურიზმი ხელს უწყობს ადგილობრივი მოსახლეობის თვითშეგნების ამაღლებას;
 ეკოლოგიურად მდგრადი ტურიზმი ნათლად გვიჩვენებს ბუნებრივი და კულტურული რესურსების დიდ მნიშვნელობას სოციალ-ეკონომიკური განვითარების საქმეში და ხელს უწყობს მის დაცვას.
ბუნების დაცვის მსოფლიო ფონდის რეკომენდაციების მიხედვით ტურიზმის მდგრადი განვითარების კონცეფციის ჩამოყალიბებისას აუცილებელია შემდეგი პრინციპების გათვალისწინება:
 რესურსების მდგრადი მოხმარება (რამდენადაც ბუნებრივი, სოციალური და კულტურული რესურსების დაცვა და მდგრადი მოხმარება ხანგრძლივი და წარმატებული საქმიანობის საწინდარია);
 ტურისტულ ტერიტორიებზე დატვირთვისა და ნარჩენების შემცირება (რადგან რესურსების მოხმარების რეგულირება და ნარჩენების შემცირება ხელს უწყობს ტურისტული პროდუქტის ხარისხის ზრდას და ამასთან ერთად ამცირებს ბუნების კონსერვაციის ხარჯებს);
 ბუნებრივი და კულტურული მრავალფეროვნების შენარჩუნება (რამდენადაც ბუნებრივი და კულტურული მრავალფეროვნება ტურისტული საქმიანობის წარმატებისა და მიმზიდველობის განმსაზღვრელი ფაქტორია);
 ტურიზმის ინტეგრირება დაგეგმვის პროცესში (სოციალ-ეკონომიკური კონცეფციის შემუშავებისას, ტურიზმის განვითარების ინტეგრირება გარემოსდაცვითი და ეკონომიკური საკითხების დაგეგმვის პროცესში უზრუნველყოფს ტურისტული საქმიანობის წარმატებას);
 ადგილობრივი ეკონომიკის მხარდაჭერა (ტურიზმის მრავალფეროვანი ფორმები ხელს უწყობს ადგილობრივი ეკონომიკის კომპლექსურ განვითარებას, ითვალისწინებს გარემოზე მიყენებული შესაძლო ზიანის კომპენსაციას, თავის მხრივ იცავს და ამცირებს, როგორც კულტურის ძეგლებზე, ასევე ველურ გარემოზე უარყოფით ზემოქმედებას);
 ადგილობრივი მოსახლეობის თანამონაწილეობა (რადგან ადგილობრივი თემის თანამონაწილეობას არა მარტო ეკონომიკური სარგებელი მოაქვს, არამედ გაცილებით უფრო საინტერესოსა და მიმზიდველს ხდის ტურისტულ პროდუქტს);
 კონსულტაციები და თანამშრომლობა (რამდენადაც აუცილებელია ინტერესთა კონფლიქტების თავიდან აცილების უზრუნველყოფა);

ყოველივე ზემოთ აღნიშნულის გათვალისწინებით შეგვიძლია დავასკვნათ რომ საქართველო თავისი ბუნებრივ-კლიმატური პირობების მრავალფეროვნებიდან გამომდინარე, კარგ საშუალებას იძლევა ტურიზმის განვითარებისათვის.

რეკლამა - ტურისტების მოზიდვის ერთ-ერთი წყარო

    ყველამ კარგად იცის, თუ რა მთავარ როლს ასრულებს რეკლამა ადამიანის განწყობაზე. ყველა პროდუქტს, კომპანიასა თუ ქვეყანას აქვს თავისი რეკლამა, რაც ხაზს უსვამს მას. რეკლამა ლათინური სიტყვაა და ქართულად ნიშნავს "წამოვიყვირებ". ეს არის ინფორმაცია, რომელსაც ავრცელებენ ნებისმიერი ხერხებით, ფორმით, მეთოდით და რომელიც მიმართულია საზოგადოებისკენ ყურადღების მისაქცევად.
    სწორედ რეკლამამ განაპირობა ზოგიერთი ქვეყნის ტურისტული განვითარება, ტურისტების მატება და ა.შ. რეკლამისტების მთავარი მიზანი ხომ ისაა, ყველაზე უარესიც კი საუკეთესო პროდუქტად წარმოაჩინონ, არა აქვს მნიშვნელობა ეს ნივთია, კომპანიაა თუ პროდუქტი.
    საქართველოსაც აქვს საკუთარი რეკლამა, რომელიც აცნობს სხვა ქვეყნის წარმომადგენლებს საკუთარ ღირსშესანიშნაობებზე, ისტორიულ ადგილებზე, დასვენების საუკეთესო გზებზე და ა.შ.
     სწორედ აქ შეგიძლიათ ნახოთ საქართველოს და სხვა ქვეყნების რეკლამა:
 

მინისტრმა თბილისის საერთაშორისო აეროპორტში ტურიზმის ცენტრი და სტაციონარული მეტალოდეტექტორი გახსნა

    საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტროს ტურიზმის ეროვნული სააგენტოს ინიციატივითა და ორგანიზებით 2011 წელს, თბილისის საერთაშორისო აეროპორტში ტურიზმის საინფორმაციო ცენტრი გაიხსნა.
    აეროპორტში ტურიზმის საინფორმაციო ცენტრის გახსნას ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების მინისტრი ვერა ქობალია და ტურიზმის ეროვნული სააგენტოს თავმჯდომარე მაია სიდამონიძე დაესწრნენ, ასევე აეროპორტის ადმინისტრაციის ხელმძღვანელი პირები.
    ტურიზმის ახალი საინფორმაციო ცენტრი საქართველოში ჩამოსულ ვიზიტორებს აეროპორტშივე მიაწვდის ინფორმაციას გადაადგილების, განთავსებისა და კვების ობიექტების შესახებ, ასევე მათ სხვადასხვა სახის სერვისებს შესთავაზებს.
    ვიზიტორებს შესაძლებლობა ეძლევათ, ჩამოსვლისთანავე დაგეგმონ თავიანთი მოგზაურობა - 2010 წლის მონაცემებით საქართველოში თბილისის, ბათუმისა და ქუთაისის აეროპორტებით 250 000 ადამიანი შემოვიდა (საქართველოში ინდივიდუალურ მოგზაურთა წილი 91%-ს შეადგენს, მათი 12% საჰაერო გზით სარგებლობს).
    ტურიზმის ეროვნული სააგენტო აგრძელებს მუშაობას ტურიზმის საინფორმაციო ცენტრების ერთიანი ქსელის შექმნაზე, უკვე გაიხსნა სიღნაღის, ყვარლის, მესტიის, ქუთაისის, გორის საინფორმაციო ცენტრები, უახლოეს მომავალში ტურისტული ცენტრები გაიხსნება ბათუმში, ზუგდიდსა და ანაკლიაში.
     დღესვე ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების მინისტრმა თბილისის საერთაშორისო აეროპორტში სტაციონარული მეტალოდეტექტორი და რენტგენული დათვალიერების აპარატი გახსნა. აპარატი მგზავრთა სკანირებისათვის გამოიყენება და წარმოადგენს სტაციონარულ მეტალოდეტექტორს, რომელიც იყენებს განსაკუთრებულ - მულტიზონური ტექნოლოგიის სისტემას და უზრუნველყოფს უნიფიცირებულ, მაღალხარისხოვან დეტექციას მგზავრის თაღში გასვლისას.
    აღნიშნული ტექნოლოგიით შესაძლებელია უმაღლესი ხარისხის გარჩევადობის მიღწევა, რაც ნიშნავს საფრთხის მინიმუმამდე დაყვანას და ასევე ყალბი განგაშის გაცილებით ნაკლებ რაოდენობას ჩვეულებრივ მეტალოდეტექტორებთან შედარებით. შედეგად, მგზავრთა გაცილებით სწრაფი გამტარიანობა მიიღწევა.
    დეტექციის სქემა მუდმივად აქტიურია, ასევე სისტემა უზრუნველყოფს სრულ თვითდიაგნოსტირებას, რაც მინიმუმამდე ამცირებს მწყობრიდან გამოსვლის გაუთვალისწინებელი და ლატენტური შემთხვევების რისკს. მნიშვნელოვანია, რომ ადვილად შეიძლება დანადგარის სხვა ადგილზე გადატანა.
    აღნიშნული ტექნოლოგიის მთავარი უპირატესობებია: უმაღლესი გარჩევადობა; სახიფათო ნივთების საიმედო დეტექცია; მგზავრთა ნაკადის მაღალი გამტარიანობა; ოპტიმალური იმუნიტეტი გარემოდან ხელშეშლის და გარე სტაციონარული ლითონების მიმართ.
    გარდა ამისა, მინისტრმა დაათვალიერა რენტგენული დათვალიერების მოწყობილობა, რომელიც უზრუნველყოფს დიდი მოცულობის ბარგის - ამანათების, პაკეტების და უფორმო საგნების სკანირებას, გააჩნია ადვილად დასატვირთი კონვეიერები. აღნიშნული აპარატის უპირატესობებია: გამოსახულების ავტომატური არქივირება; ასაფეთქებელი ნივთიერებების ამომცნობი პროგრამა; ოპერატორის დახმარების ტექნოლოგია; თანამედროვე დიზაინის, ფუნქციონალური LCD მონიტორი და სამართავი პულტი ოპერატორისთვის და შესამოწმებელი და შემოწმებული ბარგის მიმღები როლერები.

2012 წელი კახეთის ტურისტულ წლად ცხადდება

    "აღმოაჩინე შენი კახეთი", - წელს ეს ერთი-ერთი მთავარი ტურისტული სლოგანი იქნება,  სასტუმრო "Holiday Inn"-ში კახეთის რეგიონის ტურისტული განვითარების პროექტის პრეზენტაცია გაიმართა.

    ღონისძიება ტურიზმის ეროვნული ადმინისტრაციის ორგანიზებით ჩატარდა და ის საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების მინისტრმა გახსნა. პრეზენტაციას დაესწრნენ ასევე კახეთის გუბერნატორი გიორგი ღვინიაშვილი, საერთაშორისო ორგანიზაციების და ტურიზმის სექტორში მომუშავე კერძო კომპანიების წარმომადგენლები. მინისტრმა სიტყვით მიმართა შეკრებილ საზოგადოებას, სადაც კახეთის ტურისტულ პოტენციალსა და პერსპექტივებზე ისაუბრა. როგორც ვერა ქობალიამ განაცხადა, კახეთში ტურისტული ინფრასტრუქტურის განვითარება უმნიშვნელოვანესი ამოცანაა და 2012 წელს მუშაობა სწორედ ამ მიმართულებით წარიმართება, მოხდება ტურისტულად მიმზიდველი ადგილების რეაბილიტაცია. ამასთან, მინისტრმა აღნიშნა: "კახეთი საქართველოში ჩამოსულ ტურისტთა შორის პოპულარობით მე-3 ადგილზეა და გვინდა, მათ უფრო მეტი ტურისტული პროდუქტი შევთავაზოთ".

    ტურიზმის ეროვნული ადმინისტრაციის ხელმძღვანელის, მაია სიდამონიძის ინფორმაციით, პროექტის ფარგლებში მიმდინარე წელს კახეთში რეგიონის პოპულარიზაციის მიზნით არაერთი ღონისძიება ჩატარდება, შეიქმნება ახალი ტურისტული პროდუქტი.

    უკვე შეიქმნა კახეთის ტურისტული ბრენდი, მომზადდა ლოგო, სადაც ძირითადი მიმართულებებია: კულტურული ტურიზმი, სათავგადასავლო ტურიზმი, ღვინის ტურიზმი. ასევე შეიქმნა სლოგანი "Find Your Own Kakheti” ("აღმოაჩინე შენი კახეთი"). ამასთან, შეიქმნა ახალი ვებ-გვერდი, სადაც ნებისმიერ მსურველს ექნება შესაძლებლობა, ამომწურავი ინფორმაცია მიიღოს როგორც ზოგადად რეგიონზე, ასევე გაეცნოს განახლებულ ამბებს მიმდინარე და დაგეგმილი ღონისძიებების შესახებ. შეიქმნა გვერდები ფეისბუქზე: “აღმოაჩინე შენი კახეთი“ და "ტურიზმი თელავში“. ასევე მომზადდა კახეთის ტურისტული გზამკვლევი და ახალი ტურისტული პროდუქტი "ღვინის გზა“.

შავი ზღვა - საქართველოს "მარგალიტი" - ქართველების მსოფლიო ოკეანის კარიბჭე!!!

  რომ არაფერი ვთქვათ მთებზე, კურორტულ ადგილებზე, მოსახერხებელ ჰავაზე, საქართველოს მაინც გამოარჩევს შავი ზღვა, რაც მნიშვნელოვანია ჩვენი ქვეყნისთვის და წარსულშიც მნიშვნელოვანი იყო, როგორც ცივილიზაციის განვითარების ერთ-ერთი ფაქტორი... 

    სანამ საქართველოზე დავიწყებთ ინფორმაციების ძიებას, ტურისტული ადგილების აფიშირებას, მნიშვნელოვანია ვიცოდეთ  ისტორია შავი ზღვის შესახებ. შავ ზღვას ბერძნები ჯერ პონტოს აქსინოსს (არასტუმართმოყვარეს), შემდეგ კი - პონტოს ევქსინოსს (სტუმართმოყვარეს) უწოდებდნენ. მე-15 საუკუნიდან თურქებმა ვარადენიზი - შავი ზღვა შეარქვეს.

    შავი ზღვის მნიშვნელობა საქართველოსთვის ფასდაუდებელია. იგი წარმოადგენს ერთ-ერთ უნმიშვნელოვანეს ბუნებრივ წარმონაქმნს ქვეყნის ზოგადგეოგრაფიული მდებარეობისათვის, რესურსულ პოტენციალს, რეკრეაციულ ზონას, საგარეო ურთიერთობების ძირითად არტერიას. 

    ატლანტის ოკეანიდან საქართველოს სანაპიროემდე 3400 კმ-ია. ეს გზა გიბრალტარის სრუტიდან იწყება, გადის ხმელთაშუა და ეგეოსის ზღვებზე, დარდანელის სრუტეზე, მარმარილოს ზღვასა და ბოსფორის სრუტეზე. შავი ზღვა ქერჩის სრუტით უკავშირდება აზოვის ზღვას.

    შავი ზღვის აუზის ქვეყნებია: თურქეთი, ბულგარეთი, რუმინეთი, საქართველო, რუსეთი და უკრაინა.  

    შავი ზღვა არ გამოირჩევა რთული მოხაზულობით, ამიტომ იგი მოსახერხებელია ნაოსნობისათვის. იგი მდებარეობს ჩ.გ. 41-სა და 46 გრადუსს შორის, მისი მაქსიმალური სიგრძეა 1150 კმ, მაქსიმალური სიგანე - 580 კმ, მაქსიმალური სიღრმე - 2211 კმ, სანაპირო ხაზის სიგრძე - 3400 კმ, ხოლო საქართველოს სანაპიროზე მოდის - 310 კმ. 

    ხანგრძლივი და რთულია შავი ზღვის განვითარების ისტორია. მცირე აზიაში მიმდინარე ტექტონიკურმა (რაც დაკავშირებულია დედამიწის ქერქის მოძრაობასა და დეფორმაციასთან) პროცესებმა მარმარილოს, აზოვის, არალის, შავი და კასპიის ზღვები ოკეანისგან გამოყო. შემდგომ პერიოდში შავი ზღვა გამტკნარებული ზღვა-ტბების ნაწილს წარმოადგენდა. ზღვა თანდათან მცირდებოდა, ხოლო მარილიანობა იზრდებოდა. მის ფარგლებში, 8 მილიონი წლის წინ წარმოიქმნა პონტოს ზღვა, რომელიც მოიცავდა შავ და კასპიის ზღვებს (იმ დროისთვის  კავკასიონის და ყირიმის მთები კუნძლები იყო). შავი და კასპიის ზღვები ერთმანეთს 1 მილიონი წლის წინ დაშორდნენ. კასპიის ზღვა მტკნარი დარჩა (იგი სინამდვილეში ტბაა - ზრვისა და ტბის დამახასიათებელი ნიშნით), ხოლო შავი ზღვა რამდენჯერმე შეუერთდა და დაშორდა ხმელთაშუა ზღვას. ისინი საბოლოოდ  8 ათასი წლის  წინ შეერთდნენ, მაშინ წარმოიქმნა ბოსფორის სრუტე. ხმელთაშუა ზღვიდან მარილიანი წყლის შემოჭრამ მრავალი ცოცხალი ორგანიზმის დაღუპვა გამოიწვია. სწორედ მათი ნარჩენების გახრწნამ შექმნა შავ ზღვაში გოგირდწყალბადის პირველდაწყებიტი მარაგი. გოგირდწყალბადი საუკუნეების  განმავლობაში   გროვდებაზღვის ქვაბულში.
    შავი ზღვა უდიდეს გავლენას ახდენს საქართველოს ჰავის ფორმირებაზე - განსაკუთრებით ნალექების განაწილებასა და მიმდებარე ტერიტორიების ჰაერის ტემპერატურაზე. ბრიზები (დღეღამური პერიოდულობის ქარი) შავი ზღვის სანაპიროდან 100-120 კმ-ის დაშორებითაც კი ქრის.
    შავი ზღვა უმნიშვნელოვანესი სატრანსპორტო არტერიაა. მისი საშუალებით შესაძლებელია დავუკავშირდეთ მსოფლიოს საზღვაო ქვეყნებს, ცენტრალურ ევროპასა (მდ. დუაით) და რუსეთს (ვოლგა-დონით). განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია შავი ზღვის სანაპირო წყლების რეკრეაციული გამოყენება. ზღვის სანაპირო ზოლში არაერთი მსოფლიოში ცნობილი კურორტია. საქართველოს ფარგლებში, ზღვის კურორტის მახლობლად მდიდარი მცენარეულობით შემოსილი მთებია განლაგებული. ასეთი ვითარება ესთეტიკურ ფონს ქმნის დამსვენებელთათვის...

რა არის ცხოვრების დონე?

    ცხოვრების დონე - მოსახლეობის მიერ მატერიალური და სულიერი სიმდიდრის მოხმარების დონე და ამ სიმდიდრით მოსახლეობის დამაკმაყოფილების ხარისხი.

    ცხოვრების დონე საკმაოდ რთული კატეგორიაა და მისი განსაზღვრა ერთი რომელიმე მონაცემით შეუძლებელია. ცხოვრების დონის მაჩვენებლად თვლიან საშუალო შემოსავალს ერთ სულზე.

    გარდა მატერიალური შემოსავლისა, ცხოვრების დონეს და ხარისხს განაპირობებს ისეთი ფაქტორები, როგორიცა: საცხოვრებელი ფართის სიდიდე, ბინის კეთილმოწყობა, კომუნალური პირობები, საკუტარი ავტომობილების, ტელეფონების, ტელევიზორების და სხვა საოჯახო ხელსაწყოების რაოდენობა და ა.შ. აგრეთვე, განათლების დონე, ჯანმრთელობის მდგომარეობა, დასვენებისა და გართობის შესაძლებლობა, ეკოლოგიური პირობები და ა.შ.

    როცა მსოფლიოს ქვეყნების კლასიფიკაციას ახდენენ ცხოვრების დონის მიხედვით, იგი ყოველთვის არ ემთხვევა სახელმწიფოთა გადანაწილებას ერთ სულ მოსახლეზე ეროვნული შემოსავლის თვალსაზრისით. მაგალითად, ეროვნული შემოსავალი ერთ სულ მოსახლეზე ძალიან მაღალია ნავთობის ექსპორტიორ არაბულ სახელმწიფოებში, მაგრამ ცხოვრების დონის საერთო მაჩვენებლით ისინი საგრძნობლად ჩამორჩებიან შვეიცარიას, სკანდინავიისა და ბენილუქსის ქვეყნებს...

    მსგავსი მდგომარეობაა საქართველოშიც. ერთ სულზე საშუალო შემოსავლით საქართველო მსოფლიოს საშუალო ქვეყნების რიცხვს მიეკუთვნება , მაგრამ იმის გამო, რომ სხვა მაჩვენებლები საკმაოდ მაღალია, ცხოვრების საერთო დონის მიხედვით ჩვენი სახელმწიფო მათ შორის არცთუ უკანასკნელ ადგილზეა...

პოპულარული ადგილები საქართველოში

		გუდაური
	პოპულარული სათხილამურო კურორტი საქართველოში _ ის მდებარეობს თბილისიდან 120 კმ-ში (ზღვის დონიდან 2000 მ-ზე). გუდაური პოპულარულია, როგორც ქართველ ისე უცხოელი მოთხილამურეებში. გუდაურში შეგიძლია დატკბე ზამთრის პეიზაჟებით, ლამაზი ცითა და მზიანი დღეებით. გუდაური მსოფლიოში ერთერთი საუკეთესო ცენტრია სათხილამუროდ.
		ბათუმი
	ქალაქის ჩრდილოეთით არის ბათუმის ბოტანიკური ბაღი, რომელიც მდიდარია სუბრტოპიკული და ტროპიკული მცენარეებით. ბათუმი ჩაისა და ციტრუსის მოყვანის ცენტრია. ზაფხული თბილია და სასიამოვნო. ის მშვენიერი ადგილია დასასვენებლად. ბათუმი მდებარეობს თბილისიდან 350 კმ-ში, შავი ზღვის სანაპიროზე, თურქეთის საზღვრიდან 15 კმ-ში (9,5 მილი). ბათუმი არის მიმზიდველი ქალაქი და პოპულარული კურორტი მათთვის, ვისაც უყვარს ზღვა და დასვენება. ბაღები და ქუჩები გაფორმებულია ისეთი ეგზოტიკური მცენარეებით, როგორებიცაა: პალმები, ბამბუკები, ევკალიპტები, მაგნოლიები, დაფნები და ა.შ.
ქობულეთი ქობულეთი გაჭიმულია შავი ზღვის სანაპიროზე. პლაჟი ქვიანია. მცენარეულობა, ძირითადად, წარმოდგენილია ჩაით, ბამბუკით და სხვა ტროპიკული მცენარეებით. ზაფხული არის ძალიან თბილი. აქ შეგიძლიათ დაისვენოთ ცურვითა და აქტიური გართობით. მწვანე კონცხი Iსაქართველოს ერთ-ერთი ულამაზესი ზღვისპირა კურორტია მწვანე კონცხი, რომელიც ბათუმიდან 9 კმ.-ის დაშორებით მდებარეობს და განლაგებულია ზღიდან 70-92 მ.-ის სიმაღლეზე. ისტორიულად ამ ადგილს "სასირე ყელი" ეწოდება. სახელწოდება "მწვანე კონცხი", მისი მარადმწვანე საფარველის გამო უწოდეს მას რუსულენოვანმა დამსვენებლებმა. ამ ადგილის კეთილმოწყობით XIX ს.-ის ბოლო წლებიდან დაინტერესდნენ. ჯერ კიდევ 1903 წელს ბათუმის ექიმთა საზოგადოების ინიციატივით მწვანე კონცხზე მოეწყო რკინიგზელთა კლიმატური სადგური, რომელიც მთელი წლის განმავლობაში მუშაობდა. სწორედ მწვანე კონცხის ულამაზეს ფერდობებზეა გაშენებული მსოფლიო მნიშვნელობის ბოტანიკური ბაღი, რომელსაც ყოველწლიურად ათასობით დამსვენებელი და სტუმარი ათვალიერებს. მწვანე კონცხზე განლაგებულია კეთილმოწყობილი სანატორიუმები, სასტუმროები, რესტორნები და კაფე-ბარები. მწვანე კონცხის ზღვისპირა ზოლი საუკეთესო ადგილია არა მხოლოდ ცურვისა და მზის აბაზანების, არამედ დაივინგის მოყვარულთათვისაც. ურეკი ურეკი ზღვის კლიმატური კურორტია, არის დასასვენებელი სახლები, პანსიონატები, შენდება ახლებიც. უკანსკნელ წლებში აქ საფუძველი ჩაეყარა დასასვენებელ-გასართობ კომპლექსს „იმედის ქალაქი“. კლიმატი ნესტიანი სუბტროპიკულია. გამორჩეულია მაგნიტური თვისებების მქონე ქვიშით. სასარგებლოა გულ-სისლძარღვთა დაავადებების, პერიფერიული ორგანოების და საყრდენ-მამოძრავებელი ორგანოების სამკურნალოდ. ბაკურიანი პოპულარული მთის კურორტი საქართველოში – ბაკურიანი მდებარეობს ბორჯომის ხეობაში (ზღვის დონიდან 1700 მ-ზე). მას გარს არტყავს წიწვოვანი მცენარეებით დაფარული მთები. ზამთარი ცივია, მაგრამ არამკაცრი. დღეები ყოველთვის მზიანია და სასიამოვნო. ფიჭვის სურნელით გაჯერებული ჰაერი აქტიურ დასვენებას უწყობს ხელს. ბახმარო ზღვისა და მთის ჰაერის მასების შერწყმა, მზის რადიაციის, განსაკუთრებით ულტრაიისფერი გამოსხივების, მაღალი ინტენსივობა. სუსტი, უმეტესად ზღვიური ქარები. ზამთარი ზომიერად რბილი (იანვრის საშუალო ტემპერატურა -5,2°C), ზაფხული ზომიერად გრილი (აგვისტოს საშუალო ტემპერატურა 13,4°C). ნალექების საშუალო წლიური რაოდენობა 1869 მმ, მზის ნათების ხანგრძლივობა 1975 სთ. წელიწადში, შეფარდებითი სინოტივე 73%. ნუნისი ხალხური გადმოცემით ნუნისის წყლის სამკურნალოდ გამოყენება IX საუკუნის პირველ ნახევარში დაუწყიათ. ადგილობრივმა მოსახლეობამ შეამჩნია, რომ შინაური ცხოველები ნუნისის მინერალური წყლის საშუალებით მუნისაგან იკურნებოდნენ. შემდგომში მისი გამოყენება მოსახლეობას თავადაც უცდია და არაჩვეულებრივი შედეგის მოწმეც გამხდარა. მოკლე ხანში ნუნისის წყალი ცნობილი გახდა და საქართველოს სხვადასხვა კუთხიდან უამრავი ხალხი ჩამოდიოდა სამკურნალოდ. შოვი, უწერა შოვი ზღვის დონიდან 1650 მეტრზე მდებარეობს და ამიტომ ალპურ კურორტებს მიეკუთვნება. ჩრდილოეთიდან მას კავკასიონის მაღალი მწვერვალები ესაზღვრება, რომელთა საშუალო სიმაღლე 4000 მ აღემატება . სამხრეთით, დასავლეთით და აღმოსავლეთით იკვეთება კავკასიონის ქედებით. ამგვარი განლაგება ტერიტორიას იცავს ჩრდილოეთის ცივი ქარებისაგან. კურორტი შოვი დაარსდა 1929 წელს. იგი მდებარეობს ზემო რაჭაში, მდინარე ჭანჭახის მარცხენა ნაპირზე, რომელიც მდინარე რიონის მარჯვენა შენაკადია. კურორტი უწერა - კურორტის ტიპიკლიმატო-ბალნეოლოგიური მდებარეობს მდ. რიონის მარჯვენა სანაპიროზე ქ.ონიდან 10 კმ-ში. მიეკუთვნება მთის კურორტის ტიპს. ზღვის დონიდან 900 მ სიმაღლეზე. არის მთიანი ზონა, გამოირჩევა ლამაზი ლანდშაფტით, უნიკალური სამკურნალო-მინერალური წყლებით, იგი მთლიანად მოქცეულია წიწვოვან-ნაძვნარ და შერეული ტყის შუაგულში. ჰავა და ულამაზესი ბუნება საუკეთესო სამკურნალო საშუალებაა. აქ ადგილი აქვს შერეულ სამკურნალო ფაქტორს. ბუნებრივ სამკურნალო საშუალებას წარმოადგენს ჰავა და 28 სახის მინერალური წყლები, რომელიც თვითდინებით მოედინება. ბუნებრივ სამკურნალო ფაქტორს წარმოადგენს მაღალი მთის კლიმატი. ჰავა გამოირჩევა მკვეთრი მოქმედებით მოზარდთა გაკაჟების და პროფილაქტიკის მიზნით ხოლო მინერალური წყლები თავისი გემოვნური თვისებების გარდა უებარი საშვალებაა კუჭნაწლავის დაავადებათა სამკურნალოდ. ბორჯომი ბორჯომი ბალნეოლოგიური და კლიმატური კურორტია, მდებარეობს ბორჯომის ხეობაში, მტკვრის, გუჯარეთის წყლის და ბორჯომულას ნაპირებზე, ზღვის დონიდან 900 მ სიმაღლეზე, ბორჯომი-ხარაგაულის ეროვნული ნაკრძალის აღმოსავლეთით. აქ ხშირად ისვენებდნენ რუსეთის საიმეპერატორო ოჯახის წევრები, სახელმწიფო და კულტურის მოღვაწენი: მ.გორკი, პ.ჩაიკოვსკი, ი.სტალინი, გ.დიმიტროვი და სხვები. ბორჯომში არის განთქმული მინერალური წყლების ჩამომსხმელი ქარხანა, რომელიც ამჟამად საქართველოს პირველი საექსპორტო პროდუქტია.  საირმე ის მდებარეობს ქუთაისის სამხრეთით 55 კმ-ში, 950 მ-ზე ზღვის დონიდან, მდ. წაბლარის წყლის ხეობაში. მთები, რომლებიც მდებარეობს მის გარშემო დაფარულია ფოთლოვანი ხეებით (მუხა, წიფელი და ა.შ) და აგრეთვე, წიწვოვანი ტყეებით. კლიმატი განპირობებულია მისი მდებარეობით სუბტროპიკულ სარტყელში. კურორტის მთავარი ფაქტორი არის მინერალური წყლები, რომლებიც მე-19 საუკუნის ბოლოდანაა ცნობილი. კურორტი მუშაობს თბილ სეზონზე (მაისიდან ნოემბრამდე). წყალტუბო წყალტუბო მდებარეობს მდ. წყალტუბოს ხეობაში. ქუთაისის ჩრდილო-დასავლეთით 9 კმ-ში. თბილისიდან 235 კმ-ში და შავი ზღვიდან 70 კმ-ში. ზამთარი ძალიან რბილია და ზაფხული ძალიან თბილი. წყალტუბოს მინერალურ წყალს აქვს მყარი ქიმიური შემადგენლობა. წყლის ბუნებრივი ტემპერატურა არის +33 - +35 გრადუსი, ამიტომ მისი მიღება შესაძლებელია წინასწარი გათბობის გარეშე.

ტურიზმის სახეობები

    სანამ დაასკვნიდეთ, რომ ტურიზმის შესახებ ბევრი რამ იცით, მაინც უნდა გადახედოთ შემდეგ ინფომაციას, რითაც გაიგებთ თუ რას წარმოადგენს ტურიზმი, რამდენი სახისაა იგი, რა არის ტურიზმის მიზანი და ა.შ. ტურიზმის სახეობებია:

    სოციალური ტურიზმი - ევროპის ქვეყნებში, იგი ასოცირებულია დაბალი
შემოსავლების მქონე იმ კლიენტებთან, რომლებიც მოკლებულნი არიან მაღალი
ხარისხის ტურისტული მომსახურებით სარგებლობის შესაძლებლობას.
მოქალაქეების ეს კატეგორია საჭიროებს სოციალური ხასიათის შეღავათებს. მათ
მიეკუთვნება მრავალშვილიანი ოჯახები, ობოლი ბავშვები, საბავშვო სახლისა და
ინტერნატის აღსაზრდელები, მოსწავლე და დაბალანაზღაურებადი მომსახურე
აღსაზრდელები, პენსიონერები და მცირე მატერიალური შესაძლებლობების მქონე
მოქალაქეები.
    სპეციალიზებული და სათავგადასავლო ტურიზმი - ყველაზე სწრაფად
განვითარებადი ტურიზმის სახეობებია. მათ საფუძვლად შეიძლება დაედოს
ნებისმიერი გატაცება-არქეოლოგიური გათხრებით დაწყებული, ფრინველებზე
დაკვირვებით დამთავრებული. ასევე, დიდი პოპულარობით სარგებლობს
სათავგადასავლო ტურიზმი-ლაშქრობა და ალპინიზმი, მთის მდინარეებზე ტივით
დაშვება, ნადირობა, თევზაობა და ა. შ. სპეციალიზებული და სათავგადასავლო
ტურიზმისათვის საჭიროა მცირერიცხოვანი საგანგებო ობიექტები (თუნდაც
ცალკეული შემთხვევებისათვის). აქ, როგორც წესი, კვალიფიციური გიდები
მუშაობენ და გარანტირებულია უსაფრთხოების მაღალ დონეზე დაცვა.
ეკოლოგიურად მდგრად რაიონებში ასეთი სახის დასვენების ორგანიზაციისას
მკაცრი ეკოლოგიური კონტროლი უნდა დაწესდეს.
    სასოფლო ანუ აგრარული ტურიზმი - ითვალისწინებს: ტურისტთა
განთავსებას - ადგილობრივი ტრადიციებით აგებულ სახლებში, კვებას -
ადგილობრივი წარმოების კვების პროდუქტებით და მონაწილეობას - სოფლის
ცხოვრებაში. ადგილობრივი მკვიდრნი სოფლად აშენებენ, ფლობენ და განკარგავენ
ტურისტულ ობიექტებს, ქმნიან სამუშაო ადგილებს და ტურისტების მიერ გაწეული დანახარჯებიდან იღებენ პირდაპირ ეკონომიკურ მოგებას. სასოფლო ტურიზმის
წარმატებული განვითარება არ ითხოვს დიდ კაპიტალდაბანდებას, მაგრამ საჭიროებს
სრულყოფილ დაგეგმვას და პროგრამირებას. ადგილობრივმა მოსახლეობამ
ობიექტთა მომსახურებისათვის უნდა გაიაროს სპეციალური მომზადება. პირველ
ეტაპზე უნდა ჰქონდეს შესაძლებლობა მიიღოს მცირე სესხები და ტექნიკური
კონსულტაციები. მთავარია, რომ თითოეულ სოფელში შენარჩუნებული იქნას
განვითარების ოპტიმალური დონე, რომ არ შეიქმნას ეკოლოგიური და სოციალური
პრობლემები. აუცილებლობის შემთხვევაში შესაძლებელია სოფლებში ახალი
ტურისტული ობიექტები აშენდეს.
    ფერმერული ტურიზმი - თითქმის სასოფლო ტურიზმის ანალოგიურია,
დიდი პოპულარობით სარგებლობს ზოგიერთ ევროპულ ქვეყანაში და მსოფლიოს
მრავალ რეგიონში ვითარდება. ტურიზმის ეს სახეობა ტურისტებს საშუალებას
აძლევს განთავსდნენ ფერმებში, რანჩოებსა და პლანტაციებში (ტროპიკულ
რეგიონებში), ან სტუმრებისათვის განკუთვნილ ცალკე სახლებში (კვებით). ამასთან
ერთად ტურისტებს საშუალება აქვთ გაეცნონ, ან მონაწილეობა მიიღონ სასოფლო-
სამეურნეო საქმიანობაში. გარდა ამისა ზოგიერთი ფერმერი თავის ტერიტორიაზე
აწყობს კემპინგებს და ტურისტებს თევზაობისა და ნადირობის საშუალებას აძლევს.
ტურისტებს შეუძლიათ ფერმის ტერიტორიები გამოიყენონ ბაზებად, საიდანაც
ლაშქრობები მოეწყობა. მეთევზეთა დასახლებებში ადგილობრივ მცხოვრებთ
შეუძლიათ ტურისტებს მისცენ საცხოვრებელი და მონაწილეობა მიაღებინონ
თევზაობაში. ტურიზმის ამ სახეობის ორგანიზებისათვის შეიძლება ტექნიკური
დახმარება გახდეს საჭირო. როგორც წესი იმ სასოფლო რაიონებში, სადაც ტურიზმი
ვითარდება, თავს იჩენს მომსახურების დაჯავშნის სისტემის შექმნის აუცილებლობა.
    ეკოტურიზმი - ეს არის ისეთი მოგზაურობა ტურისტებისა, რომლებსაც
გარემოსადმი თავიანთი პასუხისმგებლობა მკაფიოდ აქვთ გათვითცნობიერებული.
ასეთი ტურების მიზანია ველურ ბუნებასთან ურთიერთობა. ეკოტურიზმს
მინიმუმამდე დაჰყავს გარემოზე ეკოლოგიური და კულტურულ-სოციალური
ხასიათის უარყოფითი ზეგავლენის შედეგები, ხელს უწყობს დაცული
ტერიტორიებისა და რეგიონების მოსახლეობის ეკონომიკური შემოსავლების ზრდას.
ეკოტურისტები შეიძლება იყვნენ ტყის მოყვარულები და აკვალანგისტები,
რომლებსაც წყალქვეშა სამყარო აინტერესებთ, ასევე ფრინველების მოყვარულნი და ა.
შ. ტურიზმის ეს სახეობა პოპულარულია ტურისტთა იმ კატეგორიებს შორის,
რომლებსაც სურთ მიიღონ მეტი ინფორმაცია ადგილობრივ ეკოსისტემაზე,
ეკოკულტურაზე და აღელვებთ გარემოს დაცვის პრობლემები. ტურიზმის ეს სახეობა
დიდ კაპიტალ-დაბანდებას არ საჭიროებს, მაგრამ კვალიფიციური გიდების ყოფნა აუცილებელია, რადგან იმ ადგილებში სადაც ტურისტები მოძრაობენ საჭიროა
ბუნების დაცვის მკაცრი პრევენციული ზომების გატარება.
    ალბათ ყველას გაინტერესებთ რა არის ტურიზმის მიზანი - ესაა რეკრეაციული გამანჯანსაღებელი დასვენება, შემეცნებითი დასვენება, პროფესიულ-საქმიანი ტურიზმი, სამეცნიერო ტურიზმი, შოპ-ტურები, სათავგადასავლო და რელიგიური ტურიზმი, ეკოტურიზმი და ა.შ.
    გადაადგილების საშუალებებია: ფეხით მოსიარულეთა, საჰაერო, საზღვაო, სამდინარო, საავტომობილო, სარკინიგზო, შერეული და ა.შ.
    განთავსების საშუალებებია: ოტელები, სასტუმროები, მოტელები, პანსიონატები, სანატორიუმები, საოჯახო, სასტუმროები, კემპინგები, კარვები და ა.შ.